| Omschrijving |
|---|
|
Biejeigezeumerd 2007-4 Blz. 2 De vereniging: Voorwoord en Nieuwjaarswens Blz. 4 Wandelingen Swalmdalgidsen 2007/2008 Blz. 5 Jaarprogramma 2007/2008 Blz. 6 De mening van… (7) Blz. 6 75 jaar Reuverse Orkest Vereniging ROV (2) Blz. 9 Wintjervlinders Blz. 10 Radio in oorlogstijd Blz. 12 Kroniek van Swalmen,juli,augustus en september 2007 Blz. 14 De reünie (1994) Blz. 17 Voormalig station Belfeld krijgt prioriteit Blz. 18 Uit de oude doos Blz. 20 De Schei of De Hof tot Lewen en de oorsp Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
kw am in 1891 in handen van de firm a A lbert E. Reed & Co., een Engelse ondernem ing. Diezelfde firm a kocht in 1915 de N.V. Papierfabriek "M aasniel" in Gebroek. Bij die koop w as Johannes van H outum aanw ezig als adviseur. Tenslotte w erd hij er directeur. H ij kw am m et zijn gezin naar Roerm ond. In deze fabriek w erd een soort perkam ent en vetdicht papier gem aakt, evenals behangselpapier. In 1939 w erd het bedrijf gesloten. Johannes van H outum overleed in 1940 en w erd in Roerm ond op het oude protestantse kerkhof begraven. Zijn grafsteen staat er nog steeds. H endrik, A rnoldus en Johan van H outum (m ijnheer H enk en m ijnheer Jan, zoals ze in de w andelgangen in het bedrijf genoem d w erden) hadden echter nog een broer die w erkzaam w as in de papierindustrie. Deze broer Pieter van der M eer van H outum w as als technisch directeur w erkzaam bij H uiskam p & Sanders in Eerbeek. A ls enige zoon droeg hij een dubbele naam . Zijn vader Johannes w as gehuw d m et A rine van der M eer (zie boven). Om te voorkom en dat haar naam uit zou sterven betaalde Johannes voor het recht om deze naam aan die van hem zelf toe te voegen. Dit recht w erd hem in 1901 bij Koninklijk Besluit toegekend. M ijnheer H enk († 1988) en Johan († 2002) w erden altijd in een adem genoem d. Er w as echter nog een van H outum die een belangrijke stem pel gedrukt heeft op de goede bedrijfsvoering in Sw alm en. In 1957 kw am Pieter van der M eer van H outum , een zoon van bovengenoem de Pieter, en neef van H enk en Johan van H outum , in dienst van het bedrijf. H et bedrijf had een jonge en dynam ische technische opvolger nodig. Er m oest nodig vernieuw d en gem oderniseerd w orden om in de m arkt te kunnen blijven. Pieter van der M eer van H outum (jr) had een electrotechnische opleiding genoten en zou al spoedig als technisch m anager het bedrijf versterken. H ij deed zijn kennis op in de praktijk, m aakte zich de techniek van het papierm aken eigen en verdiepte zich in de chem ische processen die bij de vervaardiging van papier nodig w aren. H ij ontw ikkelde en bouw de in eigen beheer van het bedrijf onderdelen van papierm achines, en o.a. een ontinktingsinstallatie. In de ruim 35 jaar die Pieter van der M eer van H outum w erkzaam w as in het bedrijf van zijn oom s, m aakte hij veel nieuw e ontw ikkelingen m ee. De productie beperkte zich niet alleen m eer tot toiletpapier. Er w erden keukenrollen, handdoeken, poetspapier en ander hygiënische produkten vervaardigd. Ook de eindverw erking van papier tot handdoeken e.a. onderging een com plete m etam orfose. Rond 1980 stopte m en m et de productie van schrenz en de m achine w erd om gebouw d om papier te m aken voor o.a. handdoeken. In septem ber 1992 w erd een com pleet nieuw e papierm achine in gebruik genom en. H ierm ee w erd een investeringsprogram m a afgesloten dat ongeveer tien jaar had geduurd. Voor Pieter van der M eer van H outum w as nu de tijd aangebroken om het rustiger aan te gaan doen. Dat kon hij m et een gerust hart doen w ant de volgende telg uit het geslacht van H outum had inm iddels zijn intrede gedaan. Ing. H enk van H outum (jr) een zoon van 'm ijnheer H enk' nam de directiestaf over en is tot op heden in 2007 nog steeds directeur van het Sw alm ens fam ilieconcern. Onder het m erk Satino w orden hun produkten zoals toiletpapier, papieren handdoeken, keukenrollen, poetspapier etc. uitsluitend geleverd aan de grootverbruikersm arkt zoals de schoonm aak-, horeca- en m edische industrie. H et groot- 26 |
|
ste afzetgebied is Europa, m aar er w ordt ook geëxporteerd naar het M idden-Oosten en A zië. Klein begonnen in 1935, afkom stig uit een gedegen papierm akersgeslacht, w aarvan in 1789 een van hun voorvaders A rnoldus van H outum zijn sporen al verdiende als papierm akersknecht. Nu in 2007 nog steeds een zelfstandige producent van hygiënisch papier, en een bedrijf m et toekom stperspectief w aar m enig Sw alm enaar zijn boterham verdiend heeft, en nog verdient. Bronverm elding: Papierm olens in Gelderland, Overijssel en Lim burg - H . Voorn Vijftig jaren Roerm ond Papier 1937 - 1987 Neem nou papier … Drs. C.F.J. Schriks W onen in papierm akersland - H . Voorn Sw alm er industrie van vroeger tot nu - M .H .V.S. Archief M ilieu- en H eem kundevereniging Sw alm en w w w.vanhoutum papier.com M et dank aan: dhr. en m evr. P. van der M eer van H outum SJOON PLEK SK ES IN EN R ÓN D J ZJW A M E (27) H ans Sim ons vinden in de ondergroei onder andere eikvaren, en in de herfst veel paddenstoelen. H et 'strandje' van toen is nu begroeid; w ordt daar tegenw oordig niet m eer gespeeld? De graslanden hebben de oever tot aan het w ater veroverd. H et is een zeer gevarieerd gebied, m ede ook om dat het geregeld overstroom t bij hoog w ater van de M aas. Bloem rijke w eilanden en houtw allen zorgen voor een afw isselend beeld. Niet alleen w ij vinden het een m ooi gebied, ook de das voelt er zich thuis! Gelukkig m ondt ook de Sw alm er w eer uit, nadat ze het een aantal jaren m et een rechte loop naar de M aas heeft m oeten doen. En w andelend over de bovenrand van het duin hebben w e steeds w isselende, verrassende uitzichten over het w ater. M et recht nog altijd een 'heel sjoon plekske!' Bladerend in een fotoalbum van m eer dan veertig jaar geleden zie ik foto's van een van onze favoriete 'w oensdagm iddag'-plekjes: de Aoleberg. A antrekkelijk door de com binatie van w ater, zand, bos, hoogteverschillen. W ater van een oude M aasarm , m et toen nog een zandstrand. Ideaal om te zw em m en, of aan de kant te spelen in het w ater. En te varen m et een rubberbootje, zelfs een stukje de Sw alm op, in het m ondingsgebied stroom de die niet zo snel. En w as de tem peratuur niet geschikt om in het w ater te spelen, dan konden w e vlag veroveren in het bos. De loopgraven daar boden en bieden aantrekkelijke verstopm ogelijkheden! En natuurlijk w as en is het een m ooi stukje natuur, tussen Rijkel en Rookhuizen; op de grens van Sw alm en en Beesel. De Aoleberg, of Donderberg is een rivierduin bestaande uit stuifzand en hoge zandgronden, begroeid m et eikenberkenbos en naaldbom en. W e 27 |
|
U IT H ET LEV EN VA N ON ZE VOOR OU D ER S H arrie van Buggenum A l tientallen jaren houdt ons verenigingslid H arrie van Buggenum zich bezig m et stam boom onderzoek. H iervoor bezoekt hij regelm atig archieven en stuit daarbij naast de gezochte gegevens ook op interessante teksten als verslagen van schepenbanken, m em ories van successie, notariële aktes ed. A an de hand van zijn privéverzam eling w il hij de lezers van onze verenigingen m ee laten genieten. In deze uitgave een proces-verbaal uit 1729. Catharina H euskens verklaart dat zij verleden vrijdag eten en drinken heeft gebracht naar de knechten van Joannes Sillen die op de Sw alm er bos bezig w aren vlinken te slaan. Op de terugw eg w erd zij overvallen door drie m annen. Een van hen heeft haar m uts gepakt m et daaraan een zilveren oorijzer. Catharina is toen gevlucht zonder haar overvallers te herkennen. In 't dorp gekom en heeft zij aan enkele inw oners verteld w at haar overkom en w as. de vluchte heeft genom en sonder de voorss(chreven) persoonen te hebben gekend ende nu int dorp gecom m en sijnde heeft sij declarante hetghene voorss(chreven) bekent gem aeckt aen som m ige inw oonderen alhier dew elcke de gem elte persoonen oock sijn opgevolght. Dit ist m erck X van Catharina H euskens schrijvens onervaren. A ldus verhoort op datum als boven, J. M . Daerm ans. Inform atie preparatoire (voorbereidende) genom en over het overw eldigen vant silvere oorijseren van Catharina H euskens. Op heden den 12 Julij 1729 com pareerde voor ons ondergess(chreven) Gerichtspersoonen de voorss(chreven) Catharina H euskens oud ontrent de tw ee en tw intig jaeren dew elcke heeft verclaert dat sij voorleden vrijdagh eeten ende drincken gedraegen hebbende voor de knechten van Joannes Sillen op den Sw alm er Bosch doens vlincken houw ende ende in haer retour gecom m en zijnde opt Eselt sijn aldaer vuijt te heggen com m en gespringen drij m anspersoonen, w aervan eenen haer com parante van achteren is op het lijf gevallen, ende haer de m utse m it een Silvere oorijzeren vant hooft heeft ew eg genom en w aerdoor de com parante geheelgealtereerd (verbouw ereerd), “Vlincken houen”, hei plaggen - vroeger en nu W IST U DAT..... De raaf Geheel onterecht is de raaf eeuw enlang zw art gem aakt. Tot het eind van de 18e eeuw broedde de raaf nog in alle Nederlandse provincies, m aar door vervolgingen van de m ens w erd de vogel in 1928 volledig uitgeroeid. De raaf zou nam elijk ongeluk en de pest verspreiden. Bovendien eet de raaf vogeleieren en pikt graan van de akkers. Vanaf de jaren '70 is de vogel opnieuw uitgezet, en m et enig succes: m om enteel zijn er w eer tientallen broedparen in Nederland. Raven w orden beschouw d als intelligente dieren. H un intelligentie is vergelijkbaar m et dat van een 4jarig kind. Om te testen of een tam m e raaf kon tellen, verzon een bioloog een proef. De raaf kreeg steeds een doosje m et een paar stippen erop. Deed hij er evenveel dingen in als stippen, dan kreeg de raaf een beloning. De vogel had het spelletje al snel door. Tot zes tellen w as geen probleem . 28 |
|
29 |
|
FLOR A EN FAU N A VA N SW A LM EN (14) D e hazelaar H ans Sim ons De katjes zien w e al, en eerstdaags bloeien ze: de 'bloem en' van de hazelaar, de vroegste bloeier van de inheem se struiken. A an de hazelaar zitten de m annelijke en vrouw elijke bloeiw ijzen apart: opvallende m annelijke katjes en heel klein donkerrood de vrouw elijke bloem pjes m et drie of vier bij elkaar in een knopje. Om dat hij voor de bestuiving afhankelijk is van de w ind, bloeit de hazelaar voordat de bladeren uitspringen. H et is al een heel 'oude'plant: hij groeide hier al tienduizend jaar geleden, na de laatste ijstijd. H ij m aakte deel uit van de eerste bossen in onze om geving. Voorkeurgroeiplaats is de vochtige leem achtige grond van beekdalen en bosranden, m aar de hazelaar neem t ook genoegen m et de m inder vruchtbare bodem van hoge zandgronden en binnenduinen. H et blad is bijna rond m et een korte spits en een dubbelgezaagde rand. In een koele vochtige zom er w orden m eer noten geproduceerd dan in een droge w arm e zom er. - de buigzam e takken gebruikt w erden voor vlechtw erk. Er w erden vroeger bijvoorbeeld schuim spanen van gem aakt die gebruikt w erden bij het brouw en van bier. En de tenen w erden tussen doornstruiken door gevlochten om een heg extra stevigheid te geven. - het hout w ordt gebruikt voor het snijden van w ichelroedes om daarm ee w aterbronnen, goudaders en andere schatten op te sporen en m isdadigers te ontm askeren. - van hazelnoothout ook zalf en andere geneesm iddelen w erden gem aakt. - dikke takken w orden gebruikt als pelgrim sstaf. Volgens de overlevering w as ook de staf van M ozes gesneden uit een hazelaar, afkom stig uit de hof van Eden. W ist u dat: - de naam kom t van het A ngelsaksische haes, w at bevelen betekent. De hazelaarsstaf w as daar een teken van gezag. - H asselt zijn naam ontleent aan de hazelnoot. 30 |