| Omschrijving |
|---|
|
Toelichting beschermd dorpsgezicht door het Gelders Genootschap. In opdracht van gemeente Beesel. |
| Tekst |
|---|
|
Beschermd dorpsgezicht Beesel Afb. 3.29 en 3.30 Mgr. Theelenstraat gezien in noordelijke (boven) en zuidelijke richting (onder) Gelders Genootschap, augustus 2009 Afb. 3.31 Woning; Mgr. Theelenstraat 10 (boven) Afb. 3.32 Transformatorhuisje; Mgr. Theelenstraat (onder) 26 |
|
Beschermd dorpsgezicht Beesel Bebouwingsbeeld kern Beesel Het bebouwingsbeeld in de kern van Beesel is zoals in de meeste historische kernen zeer divers. De oudere bebouwing kenmerkt zich door twee of anderhalve bouwlaag, een met grijze pannen bedekt zadeldak met of zonder wolfsend en zonder overstek. De langgevelboerderijen hebben veelal één bouwlaag en zijn gebouwd met donkerkleurige baksteen. Ze staan met de nok evenwijdig aan de weg en hebben geen overstek maar wel een rand met siermetselwerk onder de goot. Opmerkelijk is het relatief grote aantal woningen gebouwd in de stijl van de Delftse school (zie afbeelding 3.30). Deze stroming in de architectuur staat bekend om het teruggrijpen op traditionele vormen uit de Hollandse Renaissance, het gebruik van bakstenen, hoge daken en de eenvoud in uitstraling. De stijl werd toegepast in de periode 1925-1955. Na de Tweede Wereldoorlog was de stijl populair bij de wederopbouw van Nederland. In Beesel staan enkele woningen van deze woningen gegroepeerd aan de Ruys van Splintersingel. Daarnaast staan verspreid door de kern soortgelijke gebouwen, bijvoorbeeld aan de Markt en in de Kerkstraat. De gebouwen uit de tweede helft van de twintigste eeuw zijn zeer divers in vormgeving. Mede doordat in de oude kern bebouwing van meer dan twee bouwlagen - op een enkele uitzondering na - ontbreekt is het historische, dorpse karakter tot op heden in grote lijnen bewaard. Afb. 3.33 Gebouwen in Delftse school-architectuur aan de Mgr. Theelenstraat (lb), woning aan de St. Antoniusstraat (rb), woning aan de Ruys van Splintersingel (lo) en aan de Kerkstraat (ro). Gelders Genootschap, augustus 2009 27 |
|
Beschermd dorpsgezicht Beesel 3.5 Kasteel Nieuwenbroeck en omgeving Aan de oostzijde van de dorpskern vormt het aan de Huilbeek gelegen Kasteel Nieuwenbroeck een belangrijk en fraai onderdeel van de nederzettingsstructuur. De historische buitenplaats wordt begrensd door de Ruys van Splintersingel, de Huilbeek, de Kasteelweg en Bakheide. Het omgrachte kasteelterrein is bereikbaar via een korte oprijlaan vanaf de Ruys van Splintersingel. Aan het begin van de oprijlaan staat de kleine in 1910 in opdracht van baron Van Splinter gebouwde veldkapel. Het kasteel terrein is toegankelijk via het achttiende-eeuwse poortgebouw, bereikbaar via een brug over de gracht. Het hoofdgebouw, een gaaf bewaard edelmanshuis uit de zestiende eeuw met twee haaks op elkaar staande vleugels, bevindt zich aan de zuidoostzijde van het omgrachte terrein. Afb. 3.35 Kasteel Nieuwenbroeck en omgeving (Google Eearth, 2009) Afb. 3.34 De in 1910 gebouwde veldkapel aan het begin van de oprijlaan Gelders Genootschap, augustus 2009 28 |
|
Beschermd dorpsgezicht Beesel Ten zuiden van het omgrachte terrein ligt een driehoekig terrein met een landschappelijke aanleg uit de negentiende eeuw. Daaromheen liggen weilanden, aan de randen omzoomd door bos, waarvan de grootste concentratie in de zuidoostelijke punt van de buitenplaats is te vinden. Door de open ruimten en het vele groen in de directe omgeving van het kasteel is sprake van een geleidelijke overgang naar de omringende woongebieden. Het tussen de bebouwing aan de Nieuwstraat en het kasteelterrein gelegen open gebied langs de Huilbeek ligt ook binnen het beschermd dorpsgezicht. Afb. 3.36 Poortgebouw Kasteel Nieuwenbroeck Afb. 3.38 Open groen ruimte in de omgeving van kasteel (Ruys van Splintersingel) Afb. 3.37 kasteel Nieuwenbroeck Gelders Genootschap, augustus 2009 29 |
|
Beschermd dorpsgezicht Beesel Behalve het kasteel dateert alle bebouwing uit het einde van de achttiende eeuw of later. De oudste bebouwing is logischerwijze te vinden langs de oude bij de Markt samenkomende wegen. Tussen de oudere gebouwen, staan vooral twintigste-eeuwse woningen. Bijzonder is het relatief grote aantal panden in de stijl van de Delftse school. NADERE TYPERING TE BESCHERMEN WAARDEN 4 4.1 Inleiding 4.2 Stedenbouwkundige structuur In dit hoofdstuk worden de te beschermen waarden nog eens nader getypeerd en uitgeschreven. Dit hoofdstuk is vooral ook bedoeld als hulpmiddel bij de vertaalslag naar een verder ruimtelijk (kwaliteits)beleid in vervolg op de aanwijzing. Met betrekking tot de stedenbouwkundige structuur zijn van belang: Algemeen • Het historische lint, bestaande uit de Kerkweg, Kerkstraat en de Mgr. Theelenstraat met kenmerkende vorkvormige aansluitingen ter hoogte van de Sint Jorisstraat en de Hoogstraat. • De Huilbeek met het aangrenzende beekdallandschap. Ouddorp • De ligging van Ouddorp langs de Maas. • De ligging van de (vis)markt tegenover het oude kerkhof in Ouddorp. • De oude linde op de markt en de oude linde en kastanjeboom op de hoek van de Kerkstraat en de Huilbeekweg. • De ligging van het Kerkpad tussen de kern van Beesel en Ouddorp en de daarlangs gelegen beplanting. • De onverharde landwegen ten noorden van Ouddorp, Ouddorp en de Huilbeekweg. • De groene met gras begroeide driehoeken op de splitsing van de onverharde landwegen Ouddorp, Ohe Broekerveldweg en Huilbeekweg. • Het zicht op de oude pastorie (‘Aaj Weem’) over de open weide op de hoek Kerkweg-Kerkstraat. Het Spick • Het open karakter van dit gebied, waardoor vanaf de Huilbeekweg en Beekstraat een fraai zicht is op de dorpskern. Kenmerkend voor de geschiedenis van Beesel is de verplaatsing van de kern in Ouddorp naar de huidige kern van Beesel bij de Markt en de kerk. In het huidige beeld is deze ontwikkelingsgeschiedenis nog goed afleesbaar. De ligging van Ouddorp op de oeverwal langs de Maas is goed herkenbaar. De vismarkt en het oude kerkhof herinneren nog aan het feit dat Ouddorp vroeger de kern van Beesel vormde. Vanaf de plek van de oorspronkelijke kerk in Ouddorp loopt een kerkpad naar de nieuwe kerk in het hart van Beesel. De centraal gelegen Markt vormt tegenwoordig met de daaromheen gelegen vanouds wat grootschaliger bebouwing het centrum van het dorp, waar een groot aantal wegen samenkomt. Dit “nieuwe” dorpshart is via de Kerkstraat verbonden met Ouddorp. Aan de oostzijde vormt Kasteel Nieuwenbroeck met zijn tuinen en parkaanleg een zeer belangrijk structuurbepalend element in de opbouw van het dorp. Het complex wordt aan de noordzijde begrensd door de Huilbeek. Tussen de beek en de bebouwing aan de Nieuwstraat is nog een deel van het open beekdallandschap bewaard gebleven. Dit beekdallandschap strekt zich noordelijk van de Mgr. Theelenstraat verder uit richting de Maas. Dit gebied wordt al eeuwen ‘Het Spick’ genoemd. Door de groene zone bij het Spick en Nieuwenbroeck is de relatie tussen Maas, beekdal en het kasteelterrein nog goed te aanschouwen. Gelders Genootschap, augustus 2009 30 |