Omschrijving
Biejeingezeumerd 2009-2

Blz. 2 De vereniging
Blz. 3 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS 2009
Blz. 3 Wandelingen Swalmdalgidsen 2009
Blz. 4 Themarondleidingen 2009 werkgroep Dorpsgidsen Beesel
Blz. 4 Jaarprogramma IVN De Steilrand 2009
Blz. 4 Open Monumentendag Swalmen zondag 13 september 2009: Op de kaart
Blz. 5 Voorjaarswandeling Dorpsgidsen Beesel
Blz. 6 Het straatbeeld van mijn kinderjaren (2)
Blz. 9 Kroniek van Swalmen, januari, februari en maart 2009
Blz. 11 Hebt u 't toeval Meer ...
Tonen 1-5 van 28
Tekst
INHOUD

JAARGANG 2 - 2009

Blz. 2 De vereniging

Blz. 3 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS 2009

Blz.

3

W andelingen Sw alm dalgidsen 2009

Blz.

4

Them arondleidingen 2009 w erkgroep Dorpsgidsen Beesel

Blz.

4

Jaarprogram m a IVN De Steilrand 2009

Blz.

4

Open M onum entendag Sw alm en zondag 13 septem ber 2009: Op de kaart

Blz.

5

Voorjaarsw andeling Dorpsgidsen Beesel

Blz.

6

H et straatbeeld van m ijn kinderjaren (2)

Blz.

9

Kroniek van Sw alm en, januari, februari en m aart 2009

Blz.

11

H ebt u 't toevallig ook gehoord..?

Blz.

12

Besm ettelijke ziektes, een eeuw enoud probleem !

Blz.

14

Flora en fauna van Sw alm en (20)

Blz.

15

U it de oude doos

Blz.

16

Van hot nao haar door 't Zjw aam s W aordebook (13)

Blz.

17

Keuninginnepaazje

Blz.

18

U it het leven van onze voorouders

Blz.

18

Cultuurhistorische landschapselem enten in Belfeld (3)

Blz.

20

H et radiotoestel in W OII in Sw alm en

Blz.

22

Voogdgedingen Sw alm en 1662-1730

Blz.

28

Lim burgs is de kortste taal

Foto's aangeleverd door:
H ans Sim ons
A rchief M H VS
A rchief H VM S
A rchief Piet van Buggenum
Agnes Jentjens
Pierre Verstappen:
Fons Nijssen
Tw an Ernst
A rchief Gidi Verheyen

N O. 2

blz. 2-5-9-10-11-14-17-26
blz. 22
blz. 15
blz. 6-7-8
blz. 15
blz. 5-11
blz. 9
blz. 18
blz. 20

1

D E V ER EN IG IN G
Berichten uit het Bestuur
In het bestuur zijn alle w erkgroepen vertegenw oordigd. Naast algem ene zaken w orden de verenigingsactiviteiten en de w erkzaam heden van de afzonderlijke w erkgroepen besproken. Van beleidsbeïnvloeding tot heem kundige ondersteuning aan m ensen en organisaties en van redactionele onderw erpen
voor onze periodiek tot m ogelijke uitgaven van boeken. De rubriek "Berichten uit het Bestuur" is een
beknopte w eergave van besproken punten. H et is ondoenlijk om alle punten te beschrijven. Daarvoor
bent u w elkom op de openbare bestuursvergaderingen, w aarin u over alle punten vrijelijk kunt m eediscussiëren.
- Bom en aan de Kroppestraat. Door diverse m ensen zijn w ij benaderd over de bom en die aan de
Kroppestraat zijn gekapt. De gem eente heeft ons
in een vroege fase benaderd. W ij hebben de
bom en bekeken en de beschrijving in de bom ennota van de gem eente Sw alm en. In deze nota
stond dat de bom en op term ijn gekapt zouden
w orden, om dat zij voor veel overlast kunnen
gaan zorgen. Niet de vallende bladeren op de
auto's, m aar door het uitgroeien van de kruin is
het m ogelijk dat er schade ontstaat aan de
gebouw en. In overleg hebben w ij geconstateerd
dat het beter is om dan de bom en nu te vervangen door inlandse soorten, zodat de straat w eer
snel een volgroeide laanstructuur krijgt.
- Bom enkap algem een. De gem eente Roerm ond
heeft een ander bom enkapbeleid dan de voorm alige gem eente Sw alm en. Particulieren m ogen op
hun eigen terrein tot vijf bom en kappen zonder
vergunning. Dit m ogen geen m onum entale bom en
zijn en de particulier m oet ook bekijken of de
bom en niet onder een speciale natuurbescherm ingsregeling als de Natuurbescherm ingsw et,
Ecologische H oofdstructuur of Bosw et vallen. W ij
zijn van m ening dat je die beoordeling niet enkel
aan de particulier kunt overlaten en dat de
gem eente hier een taak in zou m oeten nem en of
goede voorlichting m oet geven w aar particulieren
op m oeten letten. Bij bom en in het openbaar
gebied m oet altijd een kapvergunning w orden
afgegeven en gepubliceerd. Belanghebbende burgers kunnen hier dan bezw aar tegen m aken.
Belanghebbenden zijn over het algem een alleen
diegenen die de bom en vanuit hun w oning zien of
organisaties die dit statutair geregeld hebben.
Alertheid is geboden om onze gem eente groen te
houden.
- W oonw agenkam p. In de collegebesluiten van de
gem eente Roerm ond konden w ij lezen dat de
gem eente voornem ens is het w oonw agenkam p te

verplaatsen. In overleg m et de gem eente hebben
w ij 4 alternatieve locaties, grenzend aan bew oning en aan industrie, aangereikt.
- H erinrichting en bom enkap tussen de M eander
en de Sw alm . H et gebied w ordt opnieuw ingericht. In het w atervoerend gedeelte van de
Sw alm w ordt een oude stort van de firm a Coorens verw ijderd. In het na inrichting en toegan-

kelijk gem aakte gebied kom en Schotse
H ooglanders of Gallow ays te lopen. Op de hoger
gelegen delen, direct achter de w oningen, w orden fruitbom en geplaatst. H et fruit is voor m ens
en dier vrij te gebruiken.
- Open M onum entendag. Dit jaar staat de open
m onum entendag in het teken van Kaarten en
landschap. De M H VS zal onder andere een tentoonstelling van diverse zeer oude kaarten uit de
regio organiseren in het Atrium van het oude
gem eentehuis te Sw alm en.
- M et Rijksw aterstaat is verschillende keren contact gew eest over de inrichting onder de (A 73)
brug over de Sw alm en het uitpakken van de
Naborch. De afscheiding tussen het fietspad en de
natuuronderdoorgang zal gebeuren m et een
gevlochten w ilgenscherm . H et uitpakken van de
Naborch zal nog w el even duren. Rijksw aterstaat
is bang dat indien m en de versteviging verw ijdert,
de Naborch zal inzakken. W ij zijn tevens aan het
kijken of er geen financiële potjes zijn om de
Naborch verder te herstellen of te conserveren.
Toine W uts

2

JA A R PR OG R A M M A 2009
H eem kundevereniging M aas- en Sw alm dal en M ilieu- en H eem kunde Vereniging Sw alm en
(onder voorbehoud, nadere publicaties in 't Zjw aem ke en 't Gazetje)
Juli/Augustus Vakantie
13 septem ber Open M onum entendag (M ilieu- en H eem kunde Vereniging Sw alm en, H eem kunde
Vereniging M aas- en Sw alm dal)
Oktober
W eekendexcursie natuurw erkgroep (M ilieu- en H eem kunde Vereniging Sw alm en)
Oktober
W andeling Nacht van de Nacht (gezam enlijke activiteit)
Novem ber
Cursus Zjw aam s (M ilieu- en H eem kunde Vereniging Sw alm en)
Decem ber
Lezing over gebrandschilderde ram en (gezam enlijke activiteit)
Decem ber
Kerstw andeling (gezam enlijke activiteit)
En verder… .. het program m a kan nog w orden aangepast. Verder staan er (onder voorbehoud) enkele
kleine excursies op het program m a. Te zijner tijd kom en w e hier op terug.
W A N D ELIN G EN SW A LM DA LG ID SEN 2009
(deze w andelingen w orden georganiseerd door Staatsbosbeheer en zijn niet gratis, nadere publicaties
in 't Zjw aem ke en 't Gazetje)
D insdag 7 juli
Zw ijnentocht voor kinderen in het Sw alm dal,
duur 2 uur, start om 14.30 uur bij café de Bos,
Bosstraat 115 te Sw alm en

Zondag 9 augustus
Ochtendw andeling in het Blankw ater, duur 2 uur,
vertrek om 10.00 uur bij parkeerplaats kerk
Boukoul

Zondag 12 juli
W andeling door het Groenew oud, duur 2 uur, vertrek om 10.00 uur bij infobord Groenew oud,
Groenew oud 8 te Sw alm en

Zondag 23 augustus
Dagw andeling van Boukoul naar het Blankw ater
over Duitsland, duur 6,5 uur, vertrek om 09.30
uur bij parkeerplaats kerk Boukoul

D insdag 21 juli
Roverspad voor kinderen in het Sw alm dal, duur 2
uur, start om 14.30 uur bij café de Bos, Bosstraat
115 te Sw alm en

D insdag 1 septem ber
Voor de kleintjes: Okki de eekhoorn in het
Sw alm dal, duur 2 uur, vertrek om 14.30 uur bij
café de Bos, Bosstraat 115 te Sw alm en

D insdag 21 juli
Zom eravondw andeling door het M eerlebroek,
duur 2 uur, vertrek om 20.00 uur bij parkeerplaats M uyterdijk

Zondag 13 septem ber
Nazom eren Rijkelse bem den m et bezoek aan
m olen de Grauw e Beer, duur 3 uur, vertrek om
14.00 uur bij m olen de Grauw e beer, Drakenw eg
Beesel

Zondag 26 juli
Avondw andeling: gesnuif en gesnuffel in de
Vuilbem den, duur 2,5 uur, vertrek om 20.00 uur
parkeerplaats bij kerkje te Asselt-Sw alm en

W oensdag 30 septem ber
H eksentocht voor kinderen in het Sw alm dal,
duur 2 uur, vertrek om 14.30 uur bij café de Bos,
Bosstraat 115 te Sw alm en

D insdag 4 augustus
Safaritour voor kinderen in het Sw alm dal, duur 2
uur, vertrek om 14.30 uur bij café de Bos,
Bosstraat 115 te Sw alm en

Zondag 4 oktober
Ochtendw andeling m et aansluitend koffie en
vlaai, duur 2,5 uur, vertrek om 09.30 bij café de
Bos, Bosstraat 115 te Sw alm en

3

TH EM A R O N D LEID IN G EN 2009 W ER K G R O EP
D OR PSG ID SEN BEESEL
(deelnam e is niet gratis, voor m eer inform atie
kijkt u op w w w.rondleidingeninbeesel.nl of bel
077-4742158)

JA A R PR OG R A M M A I.V.N . D E STEILR A N D 2009
Zondag 16 augustus
Insectenexcursie, vertrek om 14.00 uur aan de
parkeerplaats van het Lim burgs Landschap aan
de Eikenbroeklaan op de Bakheide, Beesel

Zon dag 2 augustus 'H ae vrit m iensevleis!',
Drakendorproute, duur 2 uur, start om 14.00 uur
in café de M aashof

Zondag 27 septem ber
Nieuw sgierig naar paddestoelen?, vertrek om
10.00 uur vanaf de parkeerplaats bij café
M aalbekerhohe (Tuenke Janssen) te Belfeld

Zondag 6 septem ber 'M et de kunstkenner op
stap', Kunstroute, duur ca. 2,5 uur, start in herberg De Bóngerd

Zondag 11 oktober
Traditionele herfstw andeling m et M aas- en
Sw alm dal, vertrek om 10.00 uur op de m arkt in
Beesel

Zondag 4 oktober 'H istorisch erfgoed aan de
M aas', Ouddorproute, duur ca. 2 uur, start in café
't Poshoes

OPEN M ON U M EN TEN DA G SW A LM EN ZON DA G 13 SEPTEM BER 2009
H et them a van de Open M onum entendag 2009 is: Op de kaart!
Op de kaart betekent aandacht voor m onum enten die op een of andere m anier ooit op de kaart
zijn gezet. H et zijn vaak m arkante gebouw en die
op een bijzonder bepalende plek gelegen zijn.
Van oudsher w orden deze gebouw en al aangegeven op oude kaarten en plattegronden. Ze w orden beschreven in oude docum enten, op oude,
topografische kaarten. Vaak vastgelegd op gravures en schilderijen door kunstenaars w ier verbeelding getroffen w erd door de schoonheid van
oude gebouw en. Belangrijke gebouw en zijn vaak
ook bescherm d als rijks- of als gem eentelijk
m onum ent. Ook Sw alm en kent een rijkdom aan
m onum entale gebouw en. Niet overvloedig in
aantal, m aar w el de m oeite w aard.
Tijdens de Open M onum entendag dit jaar zullen
de originele Sm aberskaarten voor een dag naar
hun oude vertrouw de plek terugkeren, in het
voorm alige gem eentehuis van Sw alm en.
Jan Joseph Sm abers kreeg in 1771 van de
bestuurderen van Sw alm en de opdracht kaarten
te vervaardigen van de H eerlijkheid Sw alm en en
Asselt. Op de kaarten m oesten w orden "geteekent de bosschen, bem pdens, w aters ende huysen". In 1774 w as hij klaar m et zijn opdracht, 17
kaarten en 1 verzam elkaart w as het resultaat. Er
zal een presentatie zijn van prachtige foto's,
w aarvan de plaats terug te vinden is op een van
bovengenoem de Sm aberskaarten. Er is een tentoonstelling van oude ansichtkaarten van

Sw alm en en naar alle w aarschijnlijkheid proberen w e de jeugd van Sw alm en te betrekken bij de
Open M onum entendag. W e denken dan aan een
foto- en/of kleurw edstrijd.
Dus noteer al vast in uw agenda:
zondag 13 septem ber 2009 Open M onum entendag - van 10.00 tot 17.00 uur.

4

VOOR JA A R SW A N D ELIN G D OR PSG ID SEN BEESEL
Zoals gebruikelijk w ordt het
nieuw e w andel-/gidsseizoen
geopend m et de traditionele
voorjaarsw andeling.
Dit keer w erd gekozen voor
een variant op de w andeling
van 2008. Op 't laatste
m om ent m oest ook deze
variant w eer aangepast w orden, om dat het anem onenbos zich nog niet van zijn
fraaiste kant liet zien. Door
't verlate voorjaar stond er
nam elijk nog geen enkele anem oon in bloei.
De opkom st w as gew eldig en toen in H erberg de
Bongerd w erd uitgelegd dat de route w at anders
zou w orden dan in de publicaties verm eld, w as
iedereen daarm ee akkoord.
Na de uitleg over pand M euter (H erberg de
Bongerd) en Kasteel Nieuw enbroek kw am en w e
bij 't draaksteekterrein w aar gids Jan Ottenheim
gedreven uitlegde w at 't Draaksteekspektakel van
2009 ons gaat bieden. M et nam e de '7 vette jaren'
vóór de pauze en 't contrast m et de '7 m agere
jaren'na de pauze is een vondst en w ordt uitgew erkt m et een totale decorw isseling w aarbij een
grote levende gezonde boom in volle pracht
om getoverd w ordt in een zieke dode boom .
Via de Schans in de Bakhei en 't Bussereinds
kapelke kw am en w e bij 't ecoduct op de
Turfheide, w aar uitgelegd w erd w at 't doel van
het ecoduct w as en de eisen w aar de bouw aan
m oest voldoen. M et nam e het edelhert stond als
gidssoort m odel voor het ontw erp en inrichting
van toekom stige grootschalige natuur en aansluiting m et Duitsland.
De tocht voerde verder snel langs het niet-bloeiende anem onenbos, langs hoeve Baxhof naar

Rookhuizen en de H oosterhof.
H ier w erden de kolossale graafw erken van de
dassenburchten bew onderd en kregen w e tekst
en uitleg over hun leefw ijze.
Bij de nieuw e m onding van de Sw alm in de M aas
bij de dode M aasarm zagen w e enorm e knaagsporen van een bever, w elke een 20 cm dikke boom
had om geknaagd.
En toen gebeurde het ongelofelijke. H et had niet
beter geregisseerd kunnen w orden. W ant bij vervolging van onze tocht door de Aolebergbossen
kruisten op klaarlichte dag 3 reeën letterlijk ons
pad!
De laatste stop w as bij het Rijkels kapelke. Er
w erd besloten de kortste w eg terug naar het dorp
te nem en om dat het qua tijd en afstand toch
ongem erkt w at uitgelopen w as. M aar door de
afw isseling en onderw erpen bleek dit niem and
opgevallen te zijn en niet storend.
De w andelaars w erden bedankt voor hun aandacht en via het stuifduinengebied 'Schoolt'
keerden w e terug naar H erberg de Bongerd w aar
de koffie w achtte en w aar kastelein Leon als
extraatje de vlaai er gratis bij deed.
Kortom een geslaagde opening van het nieuw e
seizoen Dorpsgidsen Beesel.
H eeft u interesse in een w andeling bezoek dan
de w ebsite: w w w.rondleidingeninbeesel.nl
Pierre Verstappen

5

MediaViewer 2.6 - © 2012-2025 Collectiony BV