| Omschrijving |
|---|
|
Biejeingezeumerd 2011-1 Blz. 2 De vereniging: Relicten van de klei industrie Blz. 3 Jaarvergadering MHVS 2011 Blz. 3 Veranderde openingstijden verenigingslokaal MHVS Blz. 3 De kleine zeumer Blz. 4 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS 2011 Blz. 4 Schenkingen aan de MHVS Blz. 5 Wandelingen Swalmdalgidsen en kanotochten 2011 Blz. 5 Jaarprogramma IVN De Steilrand 2011 Blz. 5 Themarondleiding 2011 werkgroep Dorpsgidsen Beesel Blz. 5 Wat was waar? Blz. 6 Dubbeldik jaarboek Heemkundever Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
INHOUD JAARGANG 4 - 2011 NO. 1 Blz. 2 De vereniging: Relicten van de klei industrie Blz. 3 Jaarvergadering MHVS 2011 Blz. 3 Veranderde openingstijden verenigingslokaal MHVS Blz. 3 De kleine zeumer Blz. 4 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS 2011 Blz. 4 Schenkingen aan de MHVS Blz. 5 Wandelingen Swalmdalgidsen en kanotochten 2011 Blz. 5 Jaarprogramma IVN De Steilrand 2011 Blz. 5 Themarondleiding 2011 werkgroep Dorpsgidsen Beesel Blz. 5 Wat was waar? Blz. 6 Dubbeldik jaarboek Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal 2010 Blz. 7 Kerswanjeling Blz. 8 Nacht van de Nacht; varen op de Asseltse Plassen Blz. 9 Van hot nao haar door 't Zjwaams Waordebook (20) Blz. 10 Kroniek van Swalmen, oktober, november, december 2010 Blz. 12 Baerke, 't koejungske Blz. 14 Trekhonden Blz. 15 Kroniek van Beesel, Reuver en Belfeld, oktober, november en december 2010 Blz. 17 Pasen anno 1950 Blz. 18 Uit de oude doos Blz. 19 Van bagge toet braodwors Blz. 22 Luchtwachttorens in Swalmen (1) Blz. 26 Oorlogsdagboek Christina Maria op het Roodt (5) Foto's aangeleverd door: Archief MHVS Archief HVMS Peter Bors Piet van Buggenum Harry Cuypers Ger Jans Collectie Wiel Olders Hans Simons archief fam. Simons blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. 18, 22, 24, 25 12, 17, 18 6, 7, 15, 16 14 9 8, 11 19 - 22 7, 8, 11, 12, 17 2 1 |
|
DE VERENIGING RELICTEN VAN DE KLEI-INDUSTRIE Op de omslagen van de afgelopen jaren zien we foto's die betrekking hebben op het wereldlijk gezag (gemeentehuizen) en op het kerkelijk gezag (kapellen) in de regio. Het komende jaar zullen er foto's op staan, die betrekking hebben op de klei-industrie, waaraan de dorpen van ons werkgebied hun groei te danken hebben. Van oudsher waren er in deze regio steenovens en pannenbakkerijen, die echter van kleine omvang waren en waar nog weinig mensen hun brood verdienden. Naast deze bedrijven vestigden zich in de 18e eeuw enkele pottenbakkers in dorpen als Belfeld en Swalmen, die voornamelijk afkomstig waren uit het Rijngebied. De echte uitbreiding van het aantal bedrijven en daarmee een uitbreiding van de bevolking kwam eerst aan het eind van de 19e eeuw, toen de bedrijven de productie mechaniseerden. In Belfeld, Reuver en Swalmen werden bestaande bedrijven uitgebreid of nieuwe bedrijven gebouwd, die zich toelegden op de productie van gresbuizen en pannen. De eigenaren waren veelal afkomstig uit Tegelen dat eigenlijk de bakermat was van de gresbuizen- en pannenfabricage in de omgeving. door paarden. Deze werden in de twintiger jaren vervangen door benzine- of diesellocs. Ze verdwenen uit het dorpsbeeld in de vijftiger jaren. De 'kemien' van Laumans in Reuver Het dorpsbeeld werd in de eerste helft van de 20e eeuw bepaald door de hoge schoorstenen van de kleiwarenfabrieken. Zij dienden om het vuur als het ware door de oven te trekken en de gassen af te voeren. Zowel de Kasselerovens als de overslaande vlamovens konden niet zonder hoge schoorstenen. Reliëf, zonder titel (1990) Bij de ingang van het recreatiepark De Lommerbergen, Kesselseweg, staat dit keramisch reliëf door CIRO Keramiek gemaakt naar een ontwerp van Martin van den Munckhof. Geschenk van de VVV aan de gemeente. Pannenpers te Swalmen We zien hier een pers die in Swalmen langdurig is gebruikt in de grofkeramische industrie. Het is van oorsprong een hulpstukken pers die vermoedelijk rond 1920 in Duitsland is gemaakt. Met deze pers werden o.a. vorstpannen en kantpannen gemaakt. Rond 1965 is de pers overgenomen door keramisch atelier Taurus. De pers is toen aangepast om er niet-ronde vormen mee te persen. Er zijn voornamelijk bloembakken op gemaakt. De pers bleef tot 1975 in gebruik. Dit kleinindustriëel monument vormt een tastbare herinnering aan meer dan honderd jaar fijn- en grofkeramische industrie in Swalmen. Kleigroeven Alleen in Belfeld werd aanvankelijk klei gedolven op Nederlands grondgebied. De bedrijven in Reuver en Swalmen haalden hun klei op Duits grondgebied. Op enkele meters diepte bevindt zich daar klei uit het zgn. Reuverien, in Duitsland ook Reuver-Ton genoemd. Swalmen had daarbij het voordeel dat de percelen, waarop de klei gedolven werd, in het bezit van de gemeente waren. De klei is zeer geschikt voor greswaren zoals rioolbuizen en inmaakpotten. De klei werd aanvankelijk per kar vervoerd. Jan Ickenroth De 'tuf' van Brickburgers, een Diema 1885 uit 1956 Rond de vorige eeuwwisseling werden in Belfeld, Reuver en Swalmen tramlijnen aangelegd, hoofdzakelijk langs de Maalbekerweg, de Keulseweg en de Bosstraat. In Reuver en Swalmen werden deze door de gezamenlijke bedrijven geëxploiteerd. Aanvankelijk werden kipwagentjes getrokken Kleigroeve Bosberg begin jaren 60 2 |
|
Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen Jaarvergadering 2011 De leden van de MHVS hebben 18 februari j.l. de jaarlijkse algemene ledenvergadering gehad. Er is teruggekeken op een aantal succesvolle activiteiten. Verschillende lezingen werden goed bezocht. Ook de Hemelvaartsdagfietstocht was een leuke activiteit. Verder onvergetelijk was de Kerstwandeling, waarbij er met een grote groep door een onovertroffen mooi besneeuwd landschap werd gewandeld. penningmeester, aftredend en herkiesbaar; en hij werd ook herkozen. Els Janssen was aftredend en niet herkiesbaar. Er werd dus afscheid genomen van Els als bestuurslid van de MHVS. Els is vanaf het begin van de vereniging actief geweest, waarvan een groot aantal jaren als bestuurslid. Maar verreweg haar grootste inzet is er geweest voor tal van heemkundige en geschiedkundige activiteiten: tentoonstellingen, lezingen, publicaties en het goed op orde houden van archief en bibliotheek. In financiële zin is het jaar ook goed verlopen. Met een gelijkblijvend ledenaantal en goede beheersing van de kosten kon het jaar worden afgesloten met een batig saldo. Deze verslaglegging is summier; uitgebreide stukken zijn opvraagbaar bij de secretaris, Gerard Jonkman, via g.jonkman@hetnet.nl of via 0475503535. Wilt u op de hoogte blijven van alle activiteiten die de MHVS organiseert? Stuur dan uw e-mailadres aan de secretaris van onze vereniging Gerard Jonkman (g.jonkman@hetnet.nl) met de vermelding 'activiteiten'. Voor het nieuwe jaar is weer een uitgebreid programma van activiteiten gepresenteerd. Veel activiteiten worden gezamenlijk door beide verenigingen georganiseerd. Belangrijk is dat er in het najaar een nieuw boek zal worden uitgegeven over de spreekwoorden en gezegden in Swalmen. Gerard Jonkman, Secretaris Milieu- en Heemkundevereniging Swalmen Bij de bestuursverkiezingen was Charles Konings, WERKGROEP GESCHIEDENIS MHVS: veranderde openingstijden van het verenigingsgebouw vanaf dinsdag 5 april 2011 Swalmbodes en de doop-, trouw- en overlijdensregisters vanaf 1609-1903 bekijken. Woont u al uw hele leven in Swalmen? Of bent u pas in Swalmen komen wonen? Of houdt u een familiereünie? Wilt u meer weten over de geschiedenis van Swalmen, kom dan eens kijken in ons verenigingsgebouw. Kortom, u kunt uw kennis over onze dorpsgeschiedenis vermeerderen. Wij willen u graag begroeten vanaf dinsdag 5 april a.s. elke dinsdagmiddag van 14.00 - 16.00 uur. Kunt u dan niet, dan is een afspraak maken ook mogelijk via tel. 502335. Hopelijk tot ziens in ons verenigingsgebouw, Stationstraat 15, voormalig woonhuis familie Hendrickx-Crijns, te Swalmen. De werkgroep Geschiedenis kan u rondleiden in onze bibliotheek, waar we naast veel boeken over Swalmen en Asselt van Swalmer auteurs, ook veel Limburgensia hebben die u kunt lenen. U kunt in ons fotoarchief kijken, onze collectie bidprentjes inzien, neuzen in de oude DE KLEINE ZEUMER - De digitale nieuwsbrief van Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal Sinds januari 2009 geeft Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal invulling aan een nieuwe manier van informatieverspreiding door middel van de uitgave van een digitale nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief verschijnt ongeveer één keer per kwartaal onder de titel 'De kleine zeumer'. De nieuwsbrief is vooral bedoeld als aanvulling op het verenigingsblad om activiteiten onder de aandacht van leden en belangstellenden te brengen. De hoofdmoot bestaat dan uit persberichten van aanstaande verenigingsactiviteiten. Wilt u ook graag de nieuwsbrief ontvangen, laat het ons dan weten door een mail naar nieuwsbrief@maas-enswalmdal.nl te sturen. 3 |
|
JAARPROGRAMMA 2011 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen (onder voorbehoud, nadere publicaties in 't Zjwaemke en 't Gazetje) 2 april 14 april mei/juni 2 juni juni juni 25 juni juli/augustus augustus/september september 11 september 11 september 23-24-25 september 2 oktober 9 oktober oktober 29 oktober 25 oktober 5 november 6 november 22 november november 26 december Lezing Eddy van der Noord over de evacuatie van Limburgers naar Friesland (MHVS) Presentatie i.v.m. de ingebruikname van de nieuwe TRAP-route (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Excursie tuinen kasteel Hillenraad (MHVS) Hemelvaartsdagfietstocht (gezamenlijke activiteit) Kano-excursie Asselt (MHVS) Wandeling beschermd dorpsgezicht Beesel (gezamenlijke activiteit) Busexcursie naar België (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Vakantie Fietstocht Krickenbeckersee (gezamenlijke activiteit) Excursie oude kerkhof Roermond (gezamenlijke activiteit) Open Monumentendag: thema Swalmer kerken (MHVS) Open Monumentendag: 'Herbestemming van monumenten' (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Weekend-excursie Natuurwerkgroep (MHVS) Fietsexcursie door het voormalige Britse Munitiedepot verzorgd door de werkgroep Gidsen Munitiedepot (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Herfstwandeling i.s.m. IVN afdeling de Steilrand (Heemkunde Vereniging Maasen Swalmdal) Open Dag (MHVS) Wandeling Nacht van de Nacht (gezamenlijke activiteit) Lezing over het leven van de boerin rond 1900 (Heemkunde Vereniging Maasen Swalmdal) Natuurdoedag (MHVS) Genealogische contactdag (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Lezing over gebruiken rond Sinterklaas (Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal) Presentatie boek Zjwamer spreekwoorden en gezegdes (MHVS) Kerstwandeling (gezamenlijke activiteit) En verder….. het programma kan nog worden aangepast. Er staan (onder voorbehoud) nog enkele kleine excursies op het programma. Te zijner tijd komen we hier op terug. SCHENKINGEN AAN DE MHVS Els Janssen-van Avesaath - Geschiedenis van de beide Limburgen Deel I en II; overzicht van de geschiedenis van de Nederrijnse territoria tussen Maas & Rijn; deel I van ± 800 - 1288 en deel II van 1288 - ± 1500 Prof. Dr. Jappe Alberts; Uit aarde geschapen Dr. P.J.M. Teeuwen - Maaslandse Monografieën. Deze 5 boeken zijn geschonken door de familie Heuvelmans-Litjens uit Maastricht - Doos Limburgensia door Jules Vallen - De Zwerver in Gods Vrije Natuur Tijdschrift 25 ex., geschonken door dhr. Th. Neuen uit Swalmen Hartelijk dank voor deze schenkingen 4 |
|
WANDELINGEN SWALMDALGIDSEN EN KANOTOCHTEN 2011 (deze wandelingen en kanotochten worden georganiseerd door Staatsbosbeheer en zijn niet gratis, nadere publicaties in 't Zjwaemke en 't Gazetje) Zondag 3 april voorjaar in het Beesels Broek, duur 2 uur, vertrek om 10.00 uur hoek Eikenbroeklaan-Schoolbroek te Beesel Vrijdag 3 juni dagexcursie: wandelen en per kano op zoek naar bijzondere dieren, duur 8 uur, vertrek om 9.00 uur p.plaats einde Buggenumerweg, Roermond-Leeuwen Zondag 17 april dagwandeling rondje Swalmen, duur 6½ uur, vertrek om 9.30 uur café de Bos, Bosstraat 115 te Swalmen Woensdag 15 juni volle maan kanotocht met maansverduistering op de Asseltse plassen, duur 3½ uur, vertrek om 20.30 uur p.plaats einde Buggenumerweg, Roermond-Leeuwen Woensdag 20 april speuren naar sporen in het Swalmdal, duur 2 uur, vertrek om 14.30 uur café de Bos, Bosstraat 115 te Swalmen Dinsdag 28 juni avondspiegeltocht op de Asseltse plassen, duur, 3½ uur, vertrek om 19.30 uur p.plaats einde Buggenumerweg, RoermondLeeuwen Zondag 8 mei voorjaar in de Holtmühle met aansluitend koffie en vlaai, duur 2½ uur, vertrek om 10.00 uur p.plaats Park Maasduinen, Maalbekerweg 25 Belfeld Zondag 3 juli zomeravondwandeling door het Meerlebroek, duur 2 uur, vertrek om 19.30 uur p.plaats Muyterdijk Zaterdag 14 mei volle maan beverkanotocht, duur 3½ uur, vertrek om 19.30 uur p.plaats naast Eindweg 6, Roermond-Asselt Donderdag 7 juli avondspiegeltocht op de Asseltse plassen, duur, 3½ uur, vertrek om 19.30 uur p.plaats einde Buggenumerweg, RoermondLeeuwen Dinsdag 17 mei volle maan beverkanotocht, duur 3½ uur, vertrek om 19.30 uur p.plaats naast Eindweg 6, Roermond-Asselt Zondag 22 mei wandeling door 't Groenewoud/de Hout, duur 2 uur, vertrek om 10.00 uur infobord Groenewoud Swalmen THEMARONDLEIDINGEN 2011 WERKGROEP DORPSGIDSEN BEESEL JAARPROGRAMMA I.V.N. DE STEILRAND 2011 Zondag 27 maart 'Het verleden niet verloren', Standaardroute, duur ca. 3 uur, start om 13.00 uur op de markt in Beesel. Zaterdag 18 juni Nachtvlinders kijken (buiten met vlindervallen), bijeenkomst vanaf 20.00 uur bij café Mariahoef, Broekstraat 43 te Belfeld (deelname is niet gratis, voor meer informatie kijkt u op www.rondleidingeninbeesel.nl of bel 077-4742158) WAT WAS WAAR? Een historische Google Earth, dat is nog de meest handzame omschrijving van de geschiedenissite www.watwaswaar.nl. Hier zijn over elke plek in Nederland historische gegevens te vinden. Er zijn topografische kaarten beschikbaar, gravures of foto's. Er zijn zeventienduizend kadasterkaarten terug te vinden. Daarnaast zijn ook vierhonderd militaire kaarten uit de periode 1840-1860 te zien. Van veel gebieden zijn ook luchtfoto's uit de Tweede Wereldoorlog van de RAF te vinden. 5 |