| Omschrijving |
|---|
|
Biejeingezeumerd 2013-4 Uit de vereniging: Blz. 2 De start van het nieuwe ‘participatie’ jaar Blz. 3 Nacht van de Nacht Blz. 3 Vastelaoveslaezing Blz. 5 Foto’s MHVS Blz. 5 Schenkingen Blz. 6 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS Overige artikelen: Blz. 6 Herinneringen uit Belfeld (2) Blz. 8 De Seniorenvereniging in Swalmen 50 jaar jong Blz. 11 Bijenschans Reuver Blz. 13 Drie boomkruisen langs de ‘Camino’ in Belfeld Blz. 15 Open Monumentendagen een succes! Blz. 16 Van hot nao ha Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
Inhoud Jaargang 6 – 2013 Uit de vereniging: Blz. 2 De start van het nieuwe ‘participatie’ jaar Blz. 3 Nacht van de Nacht Blz. 3 Vastelaoveslaezing Blz. 5 Foto’s MHVS Blz. 5 Schenkingen Blz. 6 Jaarprogramma Maas- en Swalmdal en MHVS Overige artikelen: Blz. 6 Herinneringen uit Belfeld (2) Blz. 8 De Seniorenvereniging in Swalmen 50 jaar jong Blz. 11 Bijenschans Reuver Blz. 13 Drie boomkruisen langs de ‘Camino’ in Belfeld Blz. 15 Open Monumentendagen een succes! Blz. 16 Van hot nao haar door ‘t Zjwaams Waordebook (28) Blz. 17 Kroniek van Swalmen, juli, augustus en september 2013 Blz. 18 De meisjesschool in Reuver Blz. 21 Aovindsjeulke Blz. 22 Uit de oude doos Blz. 22 Uit het leven van onze voorouders Blz. 24 Inzegening St. Barbarakapel Blz. 24 De Barabarakapel(len) in Reuver en Offenbeek Blz. 25 Herbouw St. Barbarakapel Blz. 28 Zo was het (2) Foto’s aangeleverd door: Toine Wuts Gerry Nijssen-Severens Fons Nijssen Archief HVMS Archief MHVS Zaynab Michels Wim van Diepen Wiel Luys Hans Simons Jan Jacobs Hugo Vossen Ger Peulen Jan Ickenroth Archief Sjeng Lommen blz. 4 blz. 4 blz. 5 blz. 6 blz. 8, 10, 11, 28 blz. 11-13 blz. 13, 14 blz. 15 blz. 17, 18, 21 blz. 19-21 blz. 22 blz. 24, 26, 27 blz. 25 blz. 25 1 No.4 |
|
Uit de vereniging: De start van het nieuwe ‘participatie’ jaar Zoals elk jaar schrijft een van de voorzitters de Nieuwjaarswens. Als voorzitter van de MHVS heb ik de neiging om uit te weiden, om mijn gedachten de vrije loop te laten gaan. Een overweging, een denkwijze in deze donkere dagen op weg naar het licht van het nieuwe jaar. het behoud van onze leefomgeving. Dit doen zij door kennis uit heden en verleden te verbinden en hierdoor handvaten voor de toekomst te geven. Dit gebeurt geheel belangeloos voor alle burgers in onze samenleving. De participatiemaatschappij in optima forma. Is dit de participatiemaatschappij waar onze Koning op doelde? Ik denk dat bij de Koning en onze regering de gedachte van bezuinigen meer aan de basis lag van hun wens om over te gaan naar de participatiemaatschappij. Daarover verder denkend zou ik misschien wel een hele Biejeingezeumerd kunnen volschrijven. Daar wil ik jullie niet mee belasten, dat is meer iets voor in een persoonlijk gesprek. Deze gedachte wordt, rekening houdend met de redactieleden die jaar in jaar uit zorgen voor een voortreffelijk verenigingsblad, al in november geschreven. Elk jaar zoek ik naar een thema of openingszin, waarover ik mijn gedachte de vrije loop kan laten gaan. Het is heel leuk om ergens over na te denken, om je gedachten ergens over te laten gaan. Het is nog mooier om dat samen met anderen te doen. Met gelijkgestemden is dat natuurlijk makkelijker. Met mensen met een totaal andere mening, is het moeilijker. Je voelt je al snel ‘aangevallen’, maar het kan wel leiden tot een verbreding van je eigen zienswijzen. In dat kader vond ik het begrip participatiemaatschappij een heel aardig startpunt. In mijn ogen gebeurt het participeren waar de koning op doelde, al volop. Nederland is koploper in deeltijdbanen, koploper in mantelzorg, koploper in vrijwilligerswerk, alleen dat is niet zichtbaar in de financiële modellen. Dat de Koning en zijn regering dit niet op waarde hebben kunnen schatten en in hun groeidenken alleen maar denken aan toename, is jammer. Op een bepaald moment zijn de grenzen van het menselijke bereikt. Niet alle kwaliteit is kwantificeerbaar. Ook daar zou je weer heerlijk over kunnen uitweiden. Gelukkig hebben wij een goed functionerende redactie die ook mij de grenzen aangeeft. Naar alle waarschijnlijkheid heeft onze nieuwe Koning bij het uitspreken van zijn eerste troonrede, de werkwijze en gedrevenheid van de leden van verenigingen - zoals de onze voor ogen gehad. Zowel de Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen als Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal hebben een groot aantal leden, die zich actief inzetten voor de verenigingen, die hun vergaarde kennis delen met iedereen die er voor openstaat en die participeren in de maatschappij ten dienste van het maatschappelijk doel: Bij deze wil ik alle leden bedanken voor hun inzet en dat we samen weer aan een mooi 2014 mogen werken. De beste wensen voor het nieuwe jaar. Toine Wuts Voorzitter MHVS De redactie wenst haar lezers fijne kerstdagen en een mooi 2014 met weer 4 nummers leesplezier uit onze eigen omgeving in Biejeingezeumerd 2 |
|
Nacht van de Nacht Swalmdalgids Frans Tegels verwelkomt ons samen met onze voorzitter Toine Wuts om 21:30 uur bij Pension Groenewoud. lijke materialen. Het is nog best lastig om te raden wat je in je handen hebt als je niet kunt zien wat het is. Met ongeveer 15 personen zullen we ons de komende avond en nacht laten leiden door de ‘duisternis’ van het Groenewoud en de rand van De Hout. De groep bestaat niet alleen maar uit mensen uit Swalmen. Zelfs een deelneemster uit Linne en een Engelstalige breister zijn erbij. Na pension Groenewoud slaan we meteen rechtsaf. Het is er zo donker, het oriëntatiegevoel is meteen zoek. Even later laat Frans ons ‘gekleurde’ strookjes papier kiezen waarbij we moeten raden welke kleur dit is. Ik kan het slechts schatten waarbij ik alleen maar 50 tinten grijs zie. Rood en groen blijken de kleuren te zijn die het beste waarneembaar zijn in het donker. Daar is wellicht goed bij nagedacht bij het kiezen van de Zjwamer vlag. Dan is er een pauze waarin de borrels op tafel komen. Nadat we genoten hebben van de meegebrachte kruidenlikeuren, ontstaat er bij de voortzetting van de wandeling grote hilariteit. Enkele mensen raken onbedoeld van het pad af en kunnen ons niet meer traceren. Met het licht van de zaklamp van onze gids komt de groep weer bij elkaar. Een meditatief moment op een Swalmbrug vormt ook onderdeel van deze wel heel warme oktobernacht. Deze nacht bleek naderhand de stilte voor de storm te zijn. Naderhand gaan we diverse appelrassen proeven. Daarbij wordt verteld dat de moderne rassen bewaarappel eigenlijk niet zo gezond zijn, omdat deze weinig anti-oxydanten bevatten. Ook wordt onze tastzin op de proef gesteld. Hierbij gaan we voelen aan natuur- Als we rond 00:30 uur bij Pension Groenewoud terug zijn, heeft José van Wylick reeds de shiitake soep klaar die we bij een gezellig kampvuur ons lekker laten smaken. We genieten onderweg nog van de schitterende sterrenbeelden, waarbij we onder andere de steelpan (Grote Beer), Kleine Beer en de Casiopeia zien. Op de bodem van het bos zien we ook een soort sterrenhemel. Dit zijn kleine insecten die licht geven. Het blijken vrouwelijke glimwormpjes te zijn die hopeloos liggen te smachten om bevrucht te worden. Ze proberen met hun licht mannetjes aan te trekken. Charles Konings Vastelaoveslaezing In 2011 heurde ich in Remunj ein vastelaoveslaezing die mich zeer aansjprook. Mit gedrevenheid vertèlde ich, det dit ouch ein sjoon laezing zooj zin veur Zjwame. Biej de MHVS wo ich dinsdig ès vriewilligster aanwezig bön, goof ‘t besjtuur al sjnel häör goodkeuring. De aovindj waerde mit inkele wäörd geäöpend door de veurzitter van de MHVS, wonao Wim Aevers es gassjpraeker, oetgebreid vertèlde euver ‘t sjtaele van de Bezelse Draak in 1953, gesjtaole door aanhengers van de toen opgerichde vastelaovesvereiniging ‘De Hopsjlokkers’. Vandaag de daag zinge veur nag altied ‘Veur höbbe de draak gesjtaole, ziej höbben ‘m truuk mótte haole’. Veur heurde ouch ‘t verhaol euver ‘t verplaatse van dae loodzjwaore drakesjtein van èlfhóngerdenèlf kilo van Bezel nao Zjwame in 1964 door de Zjwamer vriejers. In vreuger jaore ginge ze d’rop-oet óm gekkigheid en sjtreek oet te haole. Ouch det waas vastelaovindj! Vriedig 1 november, in zaal ‘De Mert’ Zjwame wo ‘t allemaol plaats vónj, zoge veur eers ein sjoon muzikaal diaprizzentasie euver de Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen en Zjwamer vastelaovesvereiniginge. 3 |
|
de Momustempel aan ‘t Vriethof de karnevalsvereiniging ‘De Tempeleers’ opgerich. Mer in 1842 waerde de karnevalsvereiniging ‘Jocus’ oet Vènlo opgerich, die ouch van tied toet tied in sjlaop sukkelde. Mer ze bleve häore naam ‘Jocus’ behaje, zo zin ziej de aajste vastelaovesvereiniging van Nederlandj. Vastelaovindj haet ouch zien gode: Momus is de Griekse god van sjpot en kritiek, Jocus sjteit veur de joeks en natuurlik Bacchus veur de wien. De drie carnevalskleure wis Sander ós good oet te ligke. Veur zinge mit de vastelaovindj euver eine bóntje trein in de kleure rood, gael en greun, dae driej daag róndjtrèk van Eèsjde toet de Mokerheij. Mer ouch de sjeepswage, mit vastelaovindjvierders, dae euveral naotoe troch en zien joeksige hoesregels euver de karneval verkondigde, zowie de blauw sjuut van Haerle. Tösse de twee buurtsjappe Zjwame en Bezel ging ‘t altied óm ein gezónj en plezerige rivaliteit. Hiejnao höbbe de echte leefhöbbers genaote van ein vastelaoveslaezing door Sander Mattheijssen, dae neet allein informatief, mer ouch op ein sjpeelse meneer euver de vastelaovindj vertèlde. Eine Blerickse jóng oet ‘t nès van de Wortelepin, dae 365 daag van ‘t jaor ein ech vastelaoveshert in zich mitdreug. De laezing goof eine lange mer gezellige zit, wo ‘t prónt leek of veur róndj ein haardvuur zote mit Sander tösse ós in. Mit verve vertèlde hae wie ‘t fees der feeste waas óntsjtaon. Dao waerde sjoon mer ouch wies vraoge van de toeheurders ingebrach, wo-op entoezjas weer ein good antjwaord truukkwoom. Van karneval of vastelaovindj zowie veur det kènne, geit de oorsjpróng truuk toet de Middeleewe. Det waerde prachtig in beeld gebrach op ein sjiljersjtök van Brueghel oet 1559. Miense wille mit de vastelaovindj anges zin: de keuning waert nar en de geweune miens sjpeelt veur edelman. In gans Nederlandj waert op geheel eige wieze vastelaovindj gevierd van Den Haag toet Frieslandj toe. In Braobantj doon ze get waat veur in Limburg neet kènne. Dao waere mit karneval plaatsname ómgeduip. Den Bosch hèt den Oeteldonk, Eindhoven waert Lampegat en Tilburg Kruikestad. Achter edere biejnaam zit weer ein sjtök gesjieddenis. Toen kwoom veur mich ‘t hoogtepuntj: de Kölsche vastelaovindj. Dae óntsjtóng begin 19de eew. Mit ein leerzaam filmke wo-in eine Vènlose miens vertèlde wie se in zón machtig bedrief terech kóns kómme en ouch mit kós doon. Wie wages veur de optoch gemaak waerde. Neet Ouch vertèlde hae euver de sjtaej Mesjtreech en Vènlo en wie sociëteit Momus in Mesjtreech anno 1839 de eerste karnevalsvereiniging in Nederlandj oprichde. Toet ‘t eewfees in 1939 haet karnevalsvereiniging ‘Momus’ häör besjtaon wete te rèkke wonao ze zin opgeheve. Nao inkele jaore, in 1945, is in 4 |
|
wie hiej nao ‘t wèrk, in Kölle höbbe ze d’r ‘t ganse jaor door mit väöl man eine daagtaak aan. In de optoch guf ‘t jónges die op de wages mótte zorge det de loupende bandj gevöld blief, zodet de Prins mit zien gevolg door kan gaon mit ‘t goje van plakke sjókkelaat en angere sjlók. Dao gaon grote somme geldj in óm, wieväöl weit ich neet meer, want de getalle tirvelde mich veur de ouge. Veur zoge de rieke kleijaasj van de Prins, de Kölsche Bauer mit zien wied oetwejjerende pauwevaere op zien hoogstjaonde möts mit altied aan zien ziej de Kölsche Jungfrau: eine verklèjde man. Waat tiedens de oorlog aevel neet gewaardeerd waerde. Eine aanraojer is ‘t karnavalsmuzejum in Kölle, es g’r hiejin intresse höbt, aldus Sander. Mit väöl aandach waerde geloesterd nao al die sjoon verhaole. De lèste vraog: blief vastelaovindj besjtaon? Jao! Vastelaovindj is ‘n neet te bevatte fenomeen. Dit fees is meer es ein maatsjappelik gebeure, ‘n fees det noojt zal vergaon. Nao ein drenkske en ein hendje toet aafsjeid ging eder tevreje op hoes aan. Corrie Janissen. Foto’s MHVS Bent u nieuwsgierig naar de omvangrijke fotocollectie die de Milieu- en Heemkunde Vereniging in haar bezit heeft? U kunt tot 1 februari 2014 in St. Jan Baptist aan de Neerstraat in Swalmen de fotoexpositie bekijken van het Groene Kruis uit de jaren ‘40 en ‘50 van de vorige eeuw. Tevens zijn er enkele natuurfoto’s genomen in het Groenewoud, Beeselsbroek, van de Zjwaam en het buitengebied van Swalmen. Dit is slechts een kleine greep uit de vele foto’s die in het verenigingslokaal aan de Stationsstraat in Swalmen in het archief zijn opgeborgen. Graag tot ziens in St. Jan Baptist, iedere dag tijdens openingsuren te bezichtigen, of in ons lokaal, iedere dinsdagmiddag tussen 14.00 en 16.00 uur. Schenkingen – een doos met bidprentjes van de heer Luc Simenon, – een doos met bidprentjes van mevrouw Riet Wuts-Simons, – een doos met bidprentjes van mevrouw Truus Zeegers-Mooren, – reclamebord voor thee uit begin vorige eeuw. Het heeft gehangen in de winkel van Wuts-Meuter (Sogelee) en is geschonken door fam. Hendrikx (Robbelien). 5 |