Omschrijving
Biejeingezeumerd 2015-3

Uit de vereniging:
Blz. 27 juni – Open Tuinen kasteel Hillenraad
Blz. 4 Impressie busreis Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal
Blz. 5 Jaarboek over oorlog en bevrijding in onze regio
Blz. 5 Schenkingen
Blz. 6 Boekpresentatie Vogelpark Beeckerhof – Het Verhaal
Blz. 7 Jaarprogramma 2015 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS
Overige artikelen:
Blz. 7 Leuk om te bewaren (3)
Blz. 8 Zjwamer vriejers
Blz. 9 Kleisjtaekershut
Blz. 10 Uit de oude doos
Blz. 1 Meer ...
Tonen 1-5 van 24
Tekst
Inhoud Jaargang 8

– 2015

Uit de vereniging:
Blz. 2
7 juni – Open Tuinen kasteel Hillenraad
Blz. 4
Impressie busreis Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal
Blz. 5
Jaarboek over oorlog en bevrijding in onze regio
Blz. 5
Schenkingen
Blz. 6
Boekpresentatie Vogelpark Beeckerhof – Het Verhaal
Blz. 7
Jaarprogramma 2015 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS
Overige artikelen:
Blz. 7
Leuk om te bewaren (3)
Blz. 8
Zjwamer vriejers
Blz. 9
Kleisjtaekershut
Blz. 10
Uit de oude doos
Blz. 11
Een wijwaterbakje met een geschiedenis
Blz. 12
Kroniek van Swalmen, april, mei en juni
Blz. 14
De bever in Beesel, deel 2
Blz. 15
Van hot nao haar door ‘t Zjwaams Waordebook (35)
Blz. 16
‘Heynen op de Boekoel’: Sebastiaan Heynen (1787-1866)
Blz. 19
Pieter Geraedts sr., de kunstenaar die zichzelf bleef
Blz. 19
Rectificatie
Blz. 20
Mien eerste Zjwaams (7)
Blz. 21
De herfstzonnewende
Blz. 22
Vondst zilveren muntje bij kasteel Hillenraad in Swalmen
Blz. 24
IJzeren eeuw-tentoonstelling Amsterdam Museum

Foto’s aangeleverd door:
Fons Nijssen
Wiel Luys
Henny Geurts-Willemsen
Archief MHVS
Theo van Houts
Chrit Verstappen
Theo Janssen
Luc Simenon
Hans Simons
Archief dr. P. Bakkes
Andre Noort
Presseamt Munster/
Angelika Klauser
Jos van Tegelen

blz. 2, 3, 6
blz. 4, 23
blz. 4
blz. 7
blz. 8
blz. 9
blz. 10
blz. 11
blz. 12, 13, 15, 21
blz. 17-19
blz. 19
blz. 21
blz. 24

1

No.3

Uit de vereniging:
7 juni – Open Tuinen kasteel Hillenraad

in de Oranjerie waarop te zien is hoe bisschop Damiaan van Hoensbroek met zijn koets elke dag naar
Roermond rijdt over een inmiddels verdwenen privéweg. Op het bordes op de zuidpunt leren we dat
het kasteel is aangelegd in een oude Maasmeander
en dat de gracht gevoed wordt met water uit de Eppenbeek. Ook zijn er enkele bronnen, waardoor op
sommige plaatsen geen ijs ontstaat tijdens vorstperiodes, de bij schaatsers bekende zwakke plekken
in het ijs.
Bij de grote renovatie in 1909 werd ook de tuin
in Franse stijl aangelegd: strak en symmetrisch,
met twee zichtassen, een fontein in het midden en
sculpturen op strategische plaatsen. Ook de agaven
in de vazen zijn symmetrisch. Piet neemt zijn vol-

Om 10.15 uur staan ze al te popelen om binnen te mogen, de eerste bezoekers van deze
Open Tuinendag op kasteel Hillenraad. “Het
zijn Pieterpadters, die dit extraatje op hun
route even mee willen pikken”, weet Luc te
melden. In de doorgang naar de binnenplaats
begroet hij iedereen vriendelijk en turft de
bezoekers.
Het is een mooie dag vandaag. De leden van
harmonie St. Caecilia Swalmen mogen zonder
jasje hun Songs of the Catskills ten gehore
brengen. De grafelijke familie hoort vanaf
het bordes toe en de nodige toeschouwers
zetten hun stoelen als het even kan tegen de
muur, uit de zon.
De vaste groep gidsen is ook weer ingeroosterd: Frans, Gerard, Hans, Henri, Herm, Lex,
Loe en Piet zullen elke 20 minuten een rondleiding door de tuinen starten. Ze hebben zich
goed voorbereid en weten buiten het standaardverhaal over historie en bewoners heel
wat aardige weetjes voor hun publiek op te lepelen. Ieder maakt zijn eigen favoriete keuzes
en als je met verschillende gidsen meeloopt,
krijg je steeds andere anekdotes te horen.
Zo legt Hans de werking van de zonnewijzer
uit en staat hij uitvoerig stil bij het schilderij

2

gelingen mee naar de brug om te wijzen op het alliantiewapen Wolff Metternich-Von Schall Riaucour
en naar de linden langs de oprijlaan, die de twaalf
apostelen worden genoemd. De Meestersweg is niet
de weg naar de Lambertusschool, zoals velen van
ons altijd gedacht hebben, maar de weg naar de
heren, de meesters, van Hillenraad.

-Harrie (vijftig jaar uit Swalmen weg) uit Herkenbosch had het berichtje over de open tuinen in De
Trompetter gelezen. Hij is erg geïnteresseerd in
de moestuin en hoe deze onderhouden wordt. Hij
vraagt aan de gids hoe het staat met de bij het kasteel horende boerderijen. “Daar wordt tegenwoordig niet meer geboerd”, luidt het antwoord.
-Marie-Louise uit Herten (en oorspronkelijk uit
Hoensbroek) kwam toevallig langs gefietst. Haar
heeft het meest verbaasd dat er Van Hoensbroeks
op dit kasteel hebben gewoond. En dat het sterrenbos uit 1915 zo handig was om in te leren schieten,
vond ze ook leuk om te horen.
-Monique uit Reuver had de aankondiging van deze
dag in de krant gelezen. Zij heeft vooral interesse
in de tuinaanleg in Franse stijl.
-Frans uit Swalmen vindt de Musikverein Cäcilia uit
Brüggen klein maar fijn. Ook harmonie Amicitia
zorgde voor een vrolijke noot voor de bezoekers die
even moesten wachten op de volgende rondleiding.
-Jack uit Swalmen zou niet graag op dit kasteel willen wonen, maar vindt het erg leuk dat zijn gids zo
goed verbanden wist te leggen met de omgeving. Bijvoorbeeld de verklaring van de naam Meestersweg.
-Mariet, ook uit Swalmen, vindt het schandalig dat
er op zo’n hete dag niets te drinken is te krijgen
en dat er geen wc is voor de bezoekers. Dat laatste vindt de zwangere Saskia ook jammer. Een aandachtspunt voor een volgende keer.

Loe doorspekt zijn verhaal vooral met historische
anekdotes. Aan de grachtzijde buiten de heg horen
we dat Christoffel Schenck van Nijdeggen echt niet
zo’n lieverdje was. Zo voerde hij ± 1650 mensen,
waarvan hij iets gedaan wilde krijgen eerst dronken,
en hield hij nogal van duelleren en dreigen met een
pistool. Verder horen we dat het enige zoontje van
Arnold Schenck van Nijdeggen zichzelf doodschoot
met een geweer. Daarna erven de Van Hoensbroeks
het kasteel. Frans Arnold zorgt voor maar liefst 25
nazaten! Voor zeer complete informatie is de site
van Loe te raadplegen: http://www.loegiesen.nl/
toponiemen/KasteelHillenraad.htm

Gids Lex had eerder een wel erg grote groep van 50
personen. Dat was niet meer leuk. Aan het eind van
de dag mag hij nog eens met vijf mensen op pad.
Charles heeft de hele dag dienst gedaan als tuinbewaker bij het hek. Hij vermaant per abuis zelfs de
eigenaresse dat het niet de bedoeling is dat mensen zelfstandig de tuin ingaan. Dat mag conform
afspraak alleen onder begeleiding van een gids.
Maar nog niet alle mensen kennen de nieuwe gravin. Charles vervult zijn taak dus uitstekend.
Luc tenslotte kan aan het eind van de dag tevreden
terugkijken op meer dan 800 geturfde belangstellenden, die vandaag van de gelegenheid gebruik
hebben gemaakt om voor het eerst of weer eens de
kasteeltuinen te bezichtigen. En waarvan sommigen brochures of boeken uit de winkel hebben gekocht, dan wel de fooienpot voor onze vereniging
leuk hebben gevuld.

Frans loopt ook even de kapel met barokke details in, voorheen lag deze eerder aan het andere
eind van de zijvleugel. De kasteelbewoners kunnen aanspraak maken op een oud recht om hier de
mis te laten lezen. Veel doopsels en begrafenissen
hebben hier plaatsgevonden. Tegen de muren zijn
de lijkplanken aangebracht van graaf Herman Jozef (overleden in 1956) en van zijn vrouw Amelie
(1971). Ook bevindt zich een geschildere piëta in
de kapel. Gerry en Liesbeth houden een oogje in
het zeil zodat alles volgens de regels verloopt. In
oktober wordt jaarlijks op de binnenplaats van het
kasteel voor de jagers en hun jachthonden de Hubertusmis gehouden. Het geblaf is dan van ver te
horen.
En wat vinden enkele bezoekers van de rondleiding:

Riky Simons-Julicher

3

Impressie Busreis Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal

Eifel-excursie naar Bad-Münstereifel
en Ordensburg, Vogelsang

4

Jaarboek over oorlog en bevrijding in onze regio
Wel toegespitst op onze regio, waarbij we ook nadrukkelijk gekeken hebben naar de andere kant
van de grens.

Met een heleboel verhalen over Swalmen,
Beesel, Reuver, Belfeld en Bracht, zoals De
evacuatie van Swalmen, Verliefd op een
Joods meisje, Laffe moorden aan de Patersweg, Boerderij de Kamp in de frontlinie,
Meister Jo in het verzet, Het geluk van Lei
en zoon Pierre, Over Klara, Anna en de andere Russische meisjes, Het Brachterwald bij
Nederland?, enz.

Het boek komt eind november 2015 uit, dus juist
voor de feestdagen. Het lijkt nu al hèt sinterklaas-/
kerstcadeau van het jaar te worden.
Bij het verzamelen van kopij viel op, dat er steeds
weer nieuwe verhalen opduiken. Ook na zoveel jaren blijft de behoefte om deze verhalenl te vertellen.

Net als bij de tentoonstelling ‘Oorlogsleid tösse Maas en Pruuse Bos’ hebben we getracht
een zekere indeling in ons boek te hanteren.
We schenken aandacht aan de Joodse vluchtelingen, de mobilisatie, de inval, de bezettingsjaren, dwangarbeid, het verzet, de
evacuatie, oorlogsslachtoffers, schade, bevrijding en wederopbouw.

Het boek wordt uitgegeven door Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal. De leden ontvangen
zoals gebruikelijk gratis een exemplaar. Via de
media en de site www.maas-enswalmdal.nl wordt
binnenkort de mogelijkheid tot intekenen bekend
gemaakt.

Schenkingen aan de MHVS
– Wijwaterbakje gemaakt tussen 1892-1899 bij Petrus Ragout en Co te Maastricht; gekregen van
Luc Simenon.
– Deeladministratie van A.R.S. – Dartclub; schenking van de heer Ger Lambie.
– Deeladministratie van A.R.S. – Dartclub; schenking van de heer Jan Verkoulen.
– Dossier boek Vogelpark – Beeckerhof; schenking van Els Janssen-van Avesaath.
– Informatiemap ‘Veldkoning’ over elektrische apparaten uit 1971; afkomstig van Piet Simons.
– Groepsfoto van eind jaren 60, begin 70’er jaren: Café-voetbal elftal Beeckerhof, waarop te zien
zijn 13 personen; schenking van mevrouw Jeanne Adriaans-Levels.
– Twee klassenfoto’s van de 6e klas van zr. Alreda, vroegere lagere meisjesschool Heilig Hart te
Swalmen, Zrs. v.h. Arme Kind Jezus te Swalmen en 4 kaarten met meisjesnamen uit de 6e klas
die gericht zijn aan zr. Johannetta te Roermond en Slagharen: gekregen via dhr. Frans Janssen
uit Enschede.
- Sporen van Roermondse Karthuizers, Stichting RURA, uitgave nr. 2, april 1986 en Het stadhuis
van Venlo 1600-2000, Koos Berghs en Roy Denessen, 4e druk 2003; gekregen van Jos Alers.
- Boek 50 jaar DES 1927 – 1977; Kwartaalboekjes van Studentenclub Swalmen ‘Atoom’ jaargang 1,
4 edities (1965-1966); ‘Navijven’, losse tijdschriften uit diverse jaren (magazine voor vrije tijdsbesteding); alles gekregen van Cor Geujen.
– Diverse bidprentjes via Marjan Blom en Johanna Cox-Geraedts.
– Diverse pentekeningen (o.a. van de Brugstraat, kapelletjes Heide en Parallelweg) gemaakt door
Piet van Buggenum.
– Diverse boeken/DVD’s uit de nalatenschap van Sef Geraedts.
- 8 mm film over de firma Coorens (houthandel); ontvangen van Siem Franssen uit Kessel.

5

MediaViewer 2.6 - © 2012-2025 Collectiony BV