| Omschrijving |
|---|
|
Biejeingezeumerd 2015-4 Uit de vereniging: Blz. 2 WOII tentoonstelling Blz. 3 Schenkingen Blz. 3 Jaarprogramma 2015-2016 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Overige artikelen: Blz. 4 Herkomst naam Beesel Blz. 4 Natuurschoon en natuurgenot harmonisch gecombineerd in Swalmens zwembad Blz. 6 Nieuwe dichtbundel ‘Oet ‘t hert’ Blz. 6 Middelhaover kepelke Blz. 12 Josje Retera - in WO2 in Swalmen omgekomen op 17-12-1944 Blz. 14 Uit de oude doos Blz. 14 Kroniek van Swalmen, juli, Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
Inhoud Jaargang 8 – 2015 Uit de vereniging: Blz. 2 WOII tentoonstelling Blz. 3 Schenkingen Blz. 3 Jaarprogramma 2015-2016 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Overige artikelen: Blz. 4 Herkomst naam Beesel Blz. 4 Natuurschoon en natuurgenot harmonisch gecombineerd in Swalmens zwembad Blz. 6 Nieuwe dichtbundel ‘Oet ‘t hert’ Blz. 6 Middelhaover kepelke Blz. 12 Josje Retera - in WO2 in Swalmen omgekomen op 17-12-1944 Blz. 14 Uit de oude doos Blz. 14 Kroniek van Swalmen, juli, augustus en september 2015 Blz. 16 Leuk om te bewaren (4) Blz. 17 Mien eerste Zjwaams (8) Blz. 18 Van hot nao haar door ‘t Zjwaams Waordebook (36) Blz. 19 De kat bij het spek zetten? Blz. 20 Zo was het (6) Blz. 21 Het lied van de klokken Blz. 24 Nostalgies Ingelke Foto’s aangeleverd door: Fons Nijssen Thei Derks Lisa Naus Piet van Buggenum Fam. Delissen Archief MHVS Hennie Retera Riky Simons-Julicher Hans Simons Jan Geerlings blz. 2 blz. 4 blz. 6 blz. 7, 9-12 blz. 8 blz. 8-10, 12, 14, 19-21, 23 blz. 13 blz. 15 blz. 15, 24 blz. 16 1 No.4 |
|
Uit de vereniging: WOII tentoonstelling land, het lazaret, de terugkeer naar Swalmen, de H.A.R.K., maar ook van de bevrijdingsfeesten in augustus-september 1945 te zien. Enkele leden van de Replacements Just Ordinary Men, onder andere Jelle Daems uit Swalmen, waren ook aanwezig. Deze Living History Group Replacements is een groep mannen afkomstig uit Nederland, België en Duitsland. Het zijn mannen met normale (ordinary) levens en normale banen, echter in de weekenden gaan zij op pad en veranderen in een ware Band of Brothers. Hun voornaamste doel is de gedachte en herinnering aan deze zware en moeilijke tijden levend te houden, opdat de mannen en vrouwen die hun leven gaven voor onze vrijheid nooit vergeten worden. Maar bovenal het levend houden, van alle herinneringen aan deze oorlog voor volgende generaties, zodat er hopelijk nooit meer een dergelijke oorlog komt. De gehouden tentoonstelling in het Atrium te Swalmen op 10 en 11 oktober over de Tweede Wereldoorlog werd zaterdag en zondag door vele enthousiaste bezoekers bekeken. Maandagmorgen 12 oktober konden tussen 10.00 en 12.00 uur nog de leden van de gymclub, de bezoekers van de ‘Laeskamer’ en cliënten van de omliggende lokalen de tentoonstelling bekijken. Deze in samenwerking met Heemkunde Vereniging Maas- en Swalmdal georganiseerde tentoonstelling liet zien (door middel van foto’s én documenten) wat er in de jaren ‘40’45 ‘tösse Maas en Prusebos’ gebeurde. Men aanschouwde hoe zwaar deze jaren waren voor de Swalmer bevolking. Onderwerpen als de mobilisatie, in 1939 de grensbewaking, de Duitse inval in ons land op 10 mei 1940, evenals de distributie, het inleveren van radio’s, het verbod op het houden van postduiven, het verzet, de onderduikers en de Arbeitseinsatz kwamen aan bod. De tentoonstelling werd door iets meer dan 400 personen bezocht. Veel complimenten werden in ontvangst genomen en de organisatoren hebben maandagmiddag de tentoongestelde spullen met een voldaan gevoel opgeborgen. Tevens was beeldmateriaal van de verwoestingen door de bominslagen, de oorlogsslachtoffers, de evacuatie naar het noorden van ons 2 |
|
Schenkingen aan de MHVS - Klassenfoto kleuterschool Boukoul, schooljaar 1949-1950 met 43 kinderen in de klas; van mevrouw Schouenberg-Sieben. - Groot spreekwoordenboek; herkomst, betekenis en gebruik van alle bekende spreekwoorden; ontvangen van Jos Alers. - Diverse pentekeningen van gebouwen in Swalmen, gekregen van Piet van Buggenum. - Diverse bidprentjes, communieprentjes, foto’s, huurkoopovereenkomst Philips, gelukwenstelegram en rapport 1963-1964 van C. Rosbender. - Diverse foto’s gekregen van Thea Looys (vader Peter Looys was in de oorlog in Swalmen gestationeerd bij de Koninklijke Marechaussee). - Drie foto’s van de bevrijdingsoptocht in september 1945 van Har Dingelstad Jaarprogramma 2015-2016 Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen 26 december Kerstwandeling naar Beatrixhoeve (gezamenlijke activiteit) eind februari/ begin maart Jaarvergadering bij café Thijs en Wilma, Rijksweg Zuid 15, aanvang 20.00 uur, inloop 19.30 uur (MHVS) 5 mei Hemelvaartsdagfietstocht langs de Maas (gezamenlijke activiteit) juli-augustus Zomervakantie (MHVS) eind augustus Langere fietstocht (MHVS) september Weekendexcursie Natuurwerkgroep (MHVS) oktober Wandeling Nacht van de Nacht (gezamenlijke activiteit) november Natuurdoedag (MHVS) 26 december Kerstwandeling (gezamenlijke activiteit) En verder... het programma kan nog worden aangepast. Er staan (onder voorbehoud) enkele kleine excursies op het programma. Te zijner tijd komen we hierop terug. Nadere publicaties in ‘t Zjwaemke, 1Roermond, 1Beesel en 1Tegelen-Belfeld. Wandelingen Swalmdalgidsen en kanotochten. Deze activiteiten worden georganiseerd door Staatsbosbeheer en zijn niet gratis. Nadere publicaties in ‘t Zjwaemke, 1Roermond, 1Beesel en 1TegelenBelfeld. Zie ook www.natuurlijkasselt.nl en voor de wandelingen met de Dorpsgidsen in Beesel, zie www.rondleidinginbeesel.nl. Het jaarprogramma van IVN De Steilrand is te vinden op http://ivn.nl/afdeling/de-steilrand 3 |
|
Herkomst naam Beesel Wiel Luys De vroegst bekende vermelding van de naam Beesel dateert uit een akte van 1275. Hierin vinden we de naam Beesel. Dus exact de zelfde schrijfwijze als tegenwoordig. In de 14de eeuw vinden we Bisel en Biesel. Daarnaast komen in de 14de eeuw de namen Besel en Besell voor, die weer lijken op de huidige naam. Bij de naamsverklaring van Beesel wordt door de meeste onderzoekers uitgegaan van de naam Bieslo; een samentrekking van Bies (een oevergewas) en loo (bos). Zowel het voorkomen van biezen in het Beesels Broek als de aanwezige bossen lijken deze theorie te ondersteunen. Het is onderzoeker Knippenberg, die zich er sterk voor maakte. Hij heeft het over een bosrijke streek met veel waterbiezen. 1 Ook de bekende deskundige op toponiemengebied, prof. Arthur Schrijnemakers, sloot zich indertijd hierbij aan. In zijn in 2014 verschenen publicatie Codex NederlandsLimburgse Toponiemen is hij nog steeds die mening toegedaan, hoewel hij vanwege de schrijfwijze van de vroegste versie zijn twijfel uitspreekt. Daarbij gaat het niet om het eerste deel van de naam bies, maar om het tweede deel sel. Er is geen versie van Besele of Biesele bekend (le=lo).2 Sel is een toevoeging die aanduidt dat het om een bewoonbare plaats gaat. Beesel zou dus genoemd kunnen zijn naar een bewoonbare plaats gelegen in een met biezen begroeid gebied. In dit verband is het interessant dat de plaatsnaam Molenbeersel (B) nu nog uitgesproken wordt als Biësel (zonder ‘r’). Het woord ‘beer’ betekent hier overigens moerasland. Beersel is dus een in een moerasgebied gelegen nederzetting. Het ziet er dus steeds meer naar uit dat de naam Beesel afkomstig is van Bies-sel waarbij het tweede lid sel verwijst naar het Oud-Germaanse sala hetgeen woning of nederzetting betekent. Het heeft dus niets uit te staan met Bieslo. 1 Tijdschrift De Nedermaas 1937-1938, blz. 158 2 A. Schrijnemakers, Codex Nederlands-Limburgse Toponiemen, blz. 620 Natuurschoon en natuurgenot harmonisch gecombineerd in Swalmens zwembad Els Janssen-van Avesaath “Donderdag, 26 mei opende de bad- en zweminrichting van Swalmen haar poorten en daarmee werd dan officieel het veertiende seizoen van deze instelling ingeluid. Ruim 600.000 bezoekers hebben in de dertien jaar van haar bestaan de weg gevonden naar dit paradijselijk stukje natuur aan de Swalm. Het is eigenlijk nog veel te weinig bekend. Zeer velen bezoeken het mooie bad en vergeten het park. Zulk een prachtige combinatie van aanleg treffen we nergens in onze provincie, zelfs niet in ons land. Het is een apart genot thans te dwalen over de paden die ons voeren langs de meanders van de Swalm, met de wiegelende waterranonkels in volle bloei. De brem vlamt nu knalgeel tussen het struikgewas en de heide. Langs de moerassige 4 |
|
bospaden heft de rhododendron zijn blauwe bloemtrossen en de geur van jasmijn drijft in vlagen over de wegen. In de vijver heeft de otter zijn heimelijk roverswerk zo grondig verricht, dat er van de visstand niet veel meer over is. Op de hogere gronden wemelt het van de konijnen. Onder de dennen ontrollen de eikvarens hun kromstaven en leggen het tere kantwerk hunner blaren uit. Wie van de natuur houdt vindt haar nu op haar Paasbest. Dit alles is slechts de entourage van de bad- en zwemgelegenheid en die vormt de hoofdzaak van deze aanleg. Swalmen is trots op zijn bad en die trots is gerechtigd. Het is geen chauvinisme of eigenbaat dat de burgemeester beweegt, als hij ons zegt dat hij het jammer vindt, dat men niet met de omliggende gemeenten tot samenwerking is kunnen komen om deze unieke gelegenheid te exploiteren in streekverband. Was dat wel gelukt dan hadden sommige gemeenten niet zulke kapitalen in dergelijke instellingen behoeven te steken, die wellicht toch nooit rendabel worden. Dit geldt natuurlijk niet voor een plaats van de grootte als Roermond. Of hadden wij het kunnen stellen met een sportfondsenbad en Swalmen het natuurbad laten? In ieder geval zullen de Roermondse zwemmers ook dit jaar nog wel het leeuwendeel leveren van de bezoekers aan het Swalmer bad, want het is zeer twijfelachtig of het eerste bassin aan de Maastrichterweg (Roermond) klaar komt. Wat de exploitatie betreft is een badinrichting een zeer wispelturig bedrijf, wijl men zo sterk van het weer afhankelijk is. En dat is zeer variabel. In Swalmen komt men aan zijn trek als we van de drie zomerse maanden er anderhalve hebben met veel zonneschijn. Tarief en gezin Van de service moet het komen, redeneerde het bestuur en gaf er een flink bedrag voor uit. Hier blijkt weer eens dat een gemeentelijke exploitatie, die niet enkel winst beoogt, te prefereren is. En meer nog blijkt dat uit de tarieven. Deze laten duidelijker dan wat ook zien, dat de sociaal-hygienische overwegingen het zwaarste wegen. Bij de abonnementsprijzen is wel degelijk rekening gehouden met de grote gezinnen en de jeugd, zoals men hieronder kan lezen: Persoonlijke abonnementen voor: Personen geboren voor 1 januari 1928 ƒ 5,Personen geboren na 1 januari 1928 ƒ 3,Gezinsabonnementen voor: 2 personen uit 1 gezin ƒ 8,3 personen uit 1 gezin ƒ 10,4 en meer personen uit 1 gezin ƒ 12,Kinderen geboren na 1 januari 1942, behorend tot een gezin dat een abonnement heeft genomen zijn vrij. Kinderen geboren voor 1 januari 1928, behorend tot een gezin dat een abonnement heeft genomen ƒ 2,Maximum per gezinsabonnement ƒ 18,Inwonende dienstboden worden geacht tot het gezin te behoren. Voor abonnementen besteld en betaald voor 1 juni wordt 10% reductie verleend. Abonnement rijwielstalling voor 1 persoon ƒ 2,Idem voor 2 en meer personen uit een gezin ƒ 3,De gewonen entréeprijzen blijven ongewijzigd. Volwassenen 30 ct. Kinderen 15 ct. Op zaterdagmiddag en zondag Volwassenen 40 ct. Kinderen 20 ct. Park en speeltuin 10 ct. Vernieuwingen De oorlog bracht Swalmen een schadepost van ruim 42.000,-- gld., waarvan er 22.500,-- van het Rijk terugkwamen. De vernieling behoort weer tot het verleden. De inrichting ziet er beter uit dan ooit. De kleedcellen zijn in zachtblauw beton-emaille gespoten en de bassins in een iets diepere kleur. Voor de ingang van het restaurant kwam een mooie tegelvloer te liggen, in plaats van het grint. De speeltuin kreeg een grote beurt en heeft tal van nieuwigheden. Per watertandem kan de bezoeker langs de mooie grachten en vijvers trekken. De tennisbanen werden vernieuwd, het sportveld kreeg een afrastering en de fietsen kunnen onder overdekte loodsen geplaatst worden. Een goed seizoen voor de badinrichting Het seizoen 1949 is voor de exploitatie van het zwembad Swalmen een waar succes geweest. Inmiddels is de 60.000ste bezoeker reeds de entree gepasseerd. Van deze 60.000 bezoekers zijn er evenwel ruim 11.000, die uitsluitend het wandelpark met kindertuin hebben bezichtigd. Een bewijs derhalve, dat ook het park en niet het minst de speeltuin in steeds meerdere mate de belangstelling van het publiek trekt. Het aantal bezoekers 5 |