| Omschrijving |
|---|
|
Biejeingezeumerd 2016-3 Uit de vereniging: Blz. 2 Open Dag MHVS 11 september j.l. Blz. 2 November activiteit: voor leden door leden Blz. 3 Dialectliefhebbers: opgelet! Blz. 4 HVMS heeft de ANBI-status Blz. 5 Jaarprogramma Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Blz. 5 OpRoer Overige artikelen: Blz. 6 Van hot nao haar door ‘t Zjwaams Waordebook (39) Blz. 7 H. Hartbeeld in Belfeld hersteld Blz. 8 Oorlogsslachtoffer Johnny Vijgenboom Blz. 9 Kroniek van Swalmen, april, mei en jun Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
Inhoud Jaargang 9 – 2016 Uit de vereniging: Blz. 2 Open Dag MHVS 11 september j.l. Blz. 2 November activiteit: voor leden door leden Blz. 3 Dialectliefhebbers: opgelet! Blz. 4 HVMS heeft de ANBI-status Blz. 5 Jaarprogramma Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Blz. 5 OpRoer Overige artikelen: Blz. 6 Van hot nao haar door ‘t Zjwaams Waordebook (39) Blz. 7 H. Hartbeeld in Belfeld hersteld Blz. 8 Oorlogsslachtoffer Johnny Vijgenboom Blz. 9 Kroniek van Swalmen, april, mei en juni Blz. 10 Rondleiding tentoonstelling ‘Op zoek naar de Vikingen’ Blz. 11 Uit de oude doos Blz. 12 Kersjtaanjeleboum (taam) Blz. 13 Herinneringen aan de Beeselseweg en Swalmen Blz. 13 Een half jaar dwangarbeid en heel veel geluk (slot) Blz. 16 Een Belfelds politiereglement uit 1842 Blz. 17 Voedselbos Sualmana Swalmen Blz. 18 Jeugdgroep Jong Nederland Blz. 19 Swalmer jongeren in de voetsporen van Werenfried van Straaten Foto’s aangeleverd door: Fons Nijssen Luc Simenon Wim van Diepen Hans Simons Archief St. Gertrudiskoor Beesel Pierre Verstappen Archief Hugo Vossen Archief Wim Evers Archief Els Janssen-van Avesaath blz. 2 blz. 5 blz. 7 blz. 9, 10, 12 blz. 11 blz. 15 blz. 18 blz. 20, 22, 23 blz. 21, 24 1 No.3 |
|
Uit de vereniging: Een geslaagde open dag industrie en de Swalmer vervoersbedrijven. Na een kijkje in onze bibliotheek en bij de oude Zjwaemkes hoorden we bezoekers zeggen: “Waat höbt geur väöl dokumentasie en foto’s euver Zjwame”. Tijdens een mooie warme septemberzondag heeft de MHVS een open dag gehouden in haar gerenoveerde verenigingslokaal. Wij hadden zeer geïnteresseerde bezoekers op deze dag. Vooral de oude films over Sjwaampop, de afbraak van de FUU, de huizen aan de Hoogstraat, het klooster, de kleuterschool en de H. Hartschool werden goed bekeken. Er werden veel herinneringen opgehaald en vaak hoorde je ‘jaomer det det allemaol weg is’. Ook voor de posters van de eerste 10 jaar van Sjwaampop en de foto’s van Nepomuk was veel belangstelling en we hoorden nog ‘sjoon verhaole’ over Sjwaampop. De collectie bidprentjes was voor degenen die met hun stamboom bezig waren reden om te kijken of er een bij was dat ze zelf niet hadden en nu konden meenemen. Enkele bezoekers kwamen speciaal voor onze dakpannencollectie, of voor foto’s van de Swalmer kleiwaren- Heeft u wel belangstelling, maar had u nog niet de gelegenheid om ons verenigingslokaal te bezoeken: elke dinsdagmiddag van 14.00 – 16.00 uur zijn we aanwezig, of op afspraak: telefoon 502335 en kijk op www.mhvs.nl. Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal heeft de ANBI-status! aangemerkt als ANBI. Als een ANBI een culturele instelling is, kan deze ANBI de status culturele ANBI krijgen. Bent U donateur van culturele ANBI’s dan kunt U vanaf 2012 tot en met 2017 profiteren van extra belastingvoordeel, omdat hiervoor een extra giftenaftrek geldt. Sinds 2015 heeft Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal de ANBI- (Algemeen Nut Beogende Instellingen) status gekregen. Hierover heb ik tijdens de jaarvergadering het een en ander al verteld. Aangezien niet alle leden op deze vergadering aanwezig waren, vertel ik hierbij graag in het kort wat dit voor U en ons betekent. Heemkundevereniging is een Culturele ANBI Instelling In de Geefwet is een extra giftenaftrek voor giften aan een culturele instelling opgenomen. Een gift aan een ANBI die is aangemerkt als culturele instelling gaat tijdelijk een extra belastingvoordeel opleveren in de inkomstenbelasting. Een belastingplichtige in de inkomstenbelasting mag namelijk Geeft U wel eens aan een goed doel? Schenkingen die U doet, mag U onder voorwaarden aftrekken in Uw aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. Een belangrijke voorwaarde die de Belastingdienst stelt, is dat het goede doel waaraan U schenkt is 2 |
|
Swalmdal met een gift van € 300,00. Verder maakt U € 125,00 over naar een ander goed doel. U mag deze culturele gift op grond van de nieuwe regeling, de multiplier, dus meetellen voor een gift van € 375,00. (keer 1,25). Totaal geeft U fiscaal dus € 375,00 + € 125,00 = € 500,00. Van dit bedrag gaat de drempel af van € 325,00, en hebt U een aftrek van € 175,00. 1,25 keer het bedrag van de gedane gift in aanmerking nemen voor de giftenaftrek! Het resultaat is dat iedereen die 100 euro geeft aan een culturele instelling 125 euro in aftrek kan brengen. Er geldt bovendien een maximum van 1250 euro. De fiscale voordelen blijven beperkt tot schenkingen van maximaal 5.000 euro. Voordeel per tariefschijf (2016) bij een schenking aan een culturele instelling: Periodieke giften (notarieel) aan een culturele instelling zijn volledig aftrekbaar. Voor gewone giften gaat het plafond (10% van het verzamelinkomen) gelijk omhoog met de 25% verhoging. Uw aangifte Inkomstenbelasting 2015 is de deur uit. U hebt wellicht samen met Uw belastingadviseur bekeken, welke instellingen nu voor U als gift in aanmerking zullen komen. Denk dan ook eens aan Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal. Deze vereniging heeft een onbezoldigd bestuur en zetelt niet in een duur grachtenpand, maar heeft het geld hard nodig voor haar verenigingsactiviteiten. Zij hoeft over Uw giften en eventuele nalatenschappen geen belasting te betalen. Zo werkt de multiplier! Stel: U en Uw partner hebben samen een inkomen van € 32.500,00. De drempel voor aftrek is dus € 325,00 (1%). U steunt een Culturele ANBI Instelling in Uw woonplaats, bijv. Heemkundevereniging Maas- en Gerard Pubben, penningmeester Dialect liefhebbers: opgelet! principe een dinsdagavond. De data worden echter in overleg met de deelnemers vastgesteld. Elke avond duurt van 19.30 tot 21.00 uur. Cursusplaats is Reuver en de locatie wordt nog bekend gemaakt. De cursisten ontvangen een uitgebreide reader waarin alles wat wordt geleerd is opgenomen en waarmee je naderhand nog eens een en ander kunt nalezen. Na afloop ontvangen de cursisten een bewijs van deelname. Het aantal mensen dat kan deelnemen is beperkt en voor inschrijven geldt: in volgorde van aanmelding en vol = vol. Wat hebben we nog meer voor activiteiten? Één avond waarin veel aandacht voor twee dialecten. Het Zjwaams dialect, gepresenteerd door Riky Simons-Julicher. Riky is onder andere bekend vanwege haar werkzaamheden voor het Zjwaams Waordebook, ze schrijft veel in het Zjwaams (vooral gedichten) en heeft onlangs een boekje gemaakt met als titel: Mien eerste wäördjes. We zijn er voor deze avond verder in geslaagd om dr. Karl-Heinz Achten uit Elmpt te laten vertellen over het dialect uit zijn woonplaats Elmpt, het buurdorp van Swalmen maar dan net over de grens: in Duitsland dus. Dhr. Achten heeft onlangs de Rheinlandtaler ontvangen, een hoge Duitse onderscheiding voor zijn uitzonderlijke verdiensten met betrekking tot Het jaar 2016 is door Veldeke Limburg uitgeroepen tot het jaar van het dialect. Bij Maasen Swalmdal laten we dit niet ongemerkt voorbijgaan. Sterker nog, we onderstrepen dit met een dialectproject onder leiding van Herman Bors. Met ons dialectproject willen we in dit bijzondere jaar op brede wijze aandacht vragen voor het dialect, de taal van onze voorouders, en dat grensoverschrijdend. Het project bestaat uit een aantal avonden waarin diverse dialecten centraal staan. Onze vereniging werkt regionaal, dat wil zeggen in Swalmen, Beesel, Reuver en Belfeld. En dat houdt in dat we ingaan op specifieke kenmerken van de diverse dialecten uit die plaatsen. Maar we kijken ook verder, zogezegd over de rand van ons bordje. Wat houdt het project in? Een cursus van vier avonden waarin het dialect van Beesel-Reuver centraal staat. Cursusleider is Paul Bloemen. Paul is auteur van de Groëte Zeumer, het (uitverkochte) woordenboek van Beesel-Reuver. Hij is gecertificeerd cursusleider op dialectgebied. We starten de cursus in november en nemen hiervoor in 3 |
|
ten en vertrouw er maar op dat die kwaliteit heeft. Het dialectproject wordt in de herfst- en winterperiode gerealiseerd. Voor de cursus onder leiding van Paul Bloemen dient men zich vooraf aan te melden op het volgende mailadres: h_smeets@hotmail.com. De cursuskosten bedragen voor leden (en eventueel partner) pp. € 15,00. Voor overige belangstellenden pp. € 20,00. Wat krijgt u hiervoor? Uiteraard de cursus inclusief reader (minstens 20 pagina’s), verder gratis toegang tot alle andere avonden waarop de hierboven genoemde dialect-activiteiten worden georganiseerd. Voor leden van de Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en de MHVS Swalmen die niet aan de cursus deelnemen, en die een van de avonden willen bezoeken, is het bijwonen van deze avonden gratis. Belangstellende niet-leden vragen we voor die avond een bijdrage van 3 euro om te voorzien in de kosten van organisatie. Voor verdere informatie: Henri Smeets 0475502241. de instandhouding en schriftelijke vastlegging van het Elmpter Platt. Het Elmpter dialect staat opmerkelijk dicht bij het Zjwaams. Interesse? Zorg dat je deze avond van de partij bent. Dan hebben we een avond waarin presentaties volgen van het dialect uit Reuver door Herman Bors. Herman is onder andere bekend door zijn dialectverhalen en omdat hij tweevoudig winnaar is van de Veldeke dialectprijs. Ook vanuit het buurdorp Bracht (maar dan net over de grens met Duitsland) wordt een presentatie verzorgd. Frens Bakker, werkzaam als docent in Nijmegen bij Radbout in’to Languages, werkt momenteel aan het boek ‘Het Limburgs onder Napoleon’ en is bezig met dialectkundig promotieonderzoek aan de Universiteit in Nijmegen. Deze kenner bij uitstek geeft een avondvullende lezing over dialecten ten noorden van Belfeld waarbij hij de Duitse kant van de grens niet vergeet. En dan komt er als klap op de vuurpijl een heel bijzondere avond. Het is een verrassing waar we nu nog niet over uitweiden. Het gaat uiteraard over dialec- Novemberactiviteit: voor leden door leden loop der jaren heeft hij een uitzonderlijke collectie bodemvondsten bij elkaar gekregen. Een collectie waar je ‘U’ tegen kunt zeggen. Vertellen kan hij als geen ander en mooie plaatjes in de powerpoint maken het verhaal af. Jan Timmermans uit Reuver vertelt over zijn privé-museum dat helemaal in het teken staat van ‘de Ruiver’. Wat hij heeft verzameld? God mag het weten, want Jan weet het onderhand zelf niet meer. En komt hij weer iets tegen dan zal hij nooit ‘nee’ zeggen, als het maar met Reuver te maken heeft. Ook hij vertelt aan de hand van mooie plaatjes hoe hij tot zijn hobby gekomen is, wat hij zoal verzamelt en waar hij zijn spullen onderbrengt. Jos Hodselmans uit Swalmen is bij velen bekend als de exploitant van Parkhof Swalmen. Sinds enkele jaren verzamelt hij ook op onnavolgbare wijze allerlei voorwerpen die een relatie hebben met, zoals hij het zelf noemt: ‘Het Rijke Roomse Leven’. Hij heeft een waar museum ingericht vol met onder meer tal van kerkelijke attributen: van rozenkransen tot kazuifels, van wijwaterbakjes tot talloze beelden van heiligen, waar de meeste mensen waarschijnlijk nog nooit van gehoord hebben. Kom kijken, luister en verbaas u. We hebben iets nieuws op het programma staan. Op de ledenvergadering van HV Maasen Swalmdal hebben we de leden gevraagd wat ze ervan vonden, om een avond in het leven te roepen waarop leden een presentatie geven van hun liefhebberij in relatie tot heemkunde. Het voorstel werd enthousiast onthaald. Drie van onze mensen waren meteen bereid en op (waarschijnlijk) 22 november vindt de première plaats van deze nieuwe activiteit. Die datum is nog niet 100% maar wordt zo snel mogelijk via de site van beide heemkunde-verenigingen bekend gemaakt. We proberen dit uiteraard ook via de weekbladen maar met name 1Beesel en 1Roermond nemen persberichten met betrekking tot dit soort activiteiten helaas niet altijd op. Kijken naar de site dus. Wat staat op het programma? Peter Peeters uit Beesel vertelt ruim een half uur over zijn archeologische vondsten. Peter maakt al sinds de oprichting van de vereniging deel uit van de werkgroep archeologie en in de 4 |
|
Kortom, het belooft een mooie gevarieerde avond te worden. We beginnen om 20.00 uur. Na twee presentaties volgt een korte pauze en daarna wordt de avond besloten met het derde thema. De avond wordt gehouden in het verenigingslokaal van heemkundevereniging Maas- en Swalmdal, Pastoor Vranckenlaan 6 in Reuver. Het voornemen is deze avond eveneens in Swalmen te presenteren. De exacte locatie is bij het opstellen van deze publicatie nog niet bekend. In het Zjwaemke komen we hierop terug. De toegang is voor leden van beide verenigingen uiteraard gratis. Voor verdere info: Henri Smeets 0475-502241. Jaarprogramma Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en Milieu- en Heemkunde Vereniging Swalmen 15 oktober Speuren naar vondsten met de metaaldetector onder leiding van enkele leden van de werkgroep Archeologie (Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal) 16 oktober Rondleiding tentoonstelling Asselt ‘Op zoek naar de Vikingen’ (Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal) 29 oktober Wandeling Nacht van de Nacht (gezamenlijke activiteit) 8 november Lezing Leo Verhart over ‘Vervalsingen in de archeologie’ 22 november Voor leden door leden (Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal) eind november Presentatie jaarboek (Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal) november Natuurdoedag (MHVS) nov.-dec. Lezing door Frens Bakker over dialecten en de ontwikkeling daarvan in de regio ten noorden van Reuver (Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal) 26 december Kerstwandeling (gezamenlijke activiteit) En verder... het programma kan nog worden aangepast. Er staan (onder voorbehoud) enkele kleine excursies op het programma. Te zijner tijd komen we hierop terug. Nadere publicaties in ‘t Zjwaemke, 1Roermond, 1Beesel en 1Tegelen-Belfeld. Wandelingen Swalmdalgidsen en kanotochten. Deze activiteiten worden georganiseerd door Staatsbosbeheer en zijn niet gratis. Nadere publicaties in ’t Zjwaemke, 1Roermond, 1Beesel en 1TegelenBelfeld. Zie ook www.natuurlijkasselt.nl en voor de wandelingen met de Dorpsgidsen in Beesel, zie www.rondleidinginbeesel.nl. Het jaarprogramma van IVN De Steilrand is te vinden op (http://ivn.nl/afdeling/de-steilrand) OpRoer Aan OpRoer, de feestelijke start van het cultureel seizoen in Roermond, deed ook Lisa Naus uit Boukoul mee. Voor het derde jaar op rij bracht ze tijdens OpRoer haar gedichten in Swalmens dialect ten gehore, dit keer in de sfeervolle hal van het stadhuis en later ook nog op de terrasjes aan de markt. 5 |