| Omschrijving |
|---|
|
Biejeingezeumerd 2017-1 Uit de vereniging: Blz. 2 Zjwamer biejname Blz. 3 Kerstwandeling 2016 Blz. 5 Jaarverslag werkgroep Archeologie HVMS Blz. 7 Jaarprogramma Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Blz. 8 Schenkingen Blz. 8 Oproep voor leden van Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal Overige artikelen: Blz. 8 Kroniek van Swalmen, oktober, november en december Blz. 10 Uit de oude doos Blz. 12 Swalmen Vooruit Blz. 12 De bevers in Beesel (deel 3) Blz. 13 Belfelds Nieuws 1951- Meer ... |
| Tekst |
|---|
|
Inhoud Jaargang 10 – 2017 Uit de vereniging: Blz. 2 Zjwamer biejname Blz. 3 Kerstwandeling 2016 Blz. 5 Jaarverslag werkgroep Archeologie HVMS Blz. 7 Jaarprogramma Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal en MHVS Blz. 8 Schenkingen Blz. 8 Oproep voor leden van Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal Overige artikelen: Blz. 8 Kroniek van Swalmen, oktober, november en december Blz. 10 Uit de oude doos Blz. 12 Swalmen Vooruit Blz. 12 De bevers in Beesel (deel 3) Blz. 13 Belfelds Nieuws 1951-1952 Blz. 14 Digitale service HVMS sterk verbeterd Blz. 16 De Swalmbode, weekblad voor Swalmen, Boukoul en Asselt (1) Blz. 18 Van Bekker Naad toet Drakebóch Blz. 20 Zo was het (9) Foto’s aangeleverd door: Riky Simons-Julicher Lia Jans Hans Simons Archief MHVS Hugo Vossen Waterschap Limburg Wim Crins Archief HVMS Thei Derks blz. 2, 3 blz. 3-5, 8 blz. 9 blz. 10, 16, 17 blz. 11 blz. 12, 13 blz. 18, 19 blz. 20 blz. 20 1 No.1 |
|
Uit de vereniging: Zjwamer Biejname Op 24 november 2016 is weer ’ns get te doon biej Wilma en Thijs. Róndj de 60 persone kómme aaf op de thema-aovindj van de MHVS euver Zjwamer biejname, óm te klasjenere euver det óngerwerp. Herm Geraedts, ofwaal Herm van Pómpe Coen, dae oet leefhöbbe- meistal mit good rizzeltaat. ’n Gelök det Herm ’n sjpraekiezer haet, zodet Toine es sjriever de richtige konklusies neet hoof te misse. De sjoonste biejname kómme ter sjpraoke. Oeteindelik zin d’r nag ein aantal ‘in de verkoup,’ want nemes dörf noe ’ns eindelik toe te gaeve det d’r ‘de keutel’ genump waerde, of ‘de zak’ of ‘t kartónne deuske.’ Of ‘roddele Truuj’ - ’t ‘kindj van de Blieje’ – ‘Sjókkelade Leentje’ – ‘Sjael Baerke’ of ’ne angere, neet drek keuninklikke titels. Wiewaal me zich veur ’ne biejnaam es ’t ‘Kapitaal’ besjlis neet hoof te sjame! Emes dae (ein of meer van) veurgaonde name wèt toes te bringe: melje biej Herm, via hermgrd@gmail.com. Halverwaege d’n aovindj kriege v’r ’n geluidloze film te zeen oet de fieftiger jaore, euver de febriek van ‘De Krens.’ De beelde van det bedrief, ootj opgerich door ’t Lattemenke’ (Peter Coorens) waere mit aandach gevolg en van kommentaar veurzeen. Sjoon, die bedrievigheid, van ’t sjèlle en in plenk zaege van joekels van boumsjtem, toet ’t ineinzètte van pallets en kisjes, o.a. veur Dixap van de Covelt. Det lèste, fienere werk deje vrouluuj. Mit ’n prikklok waerde de gemaakde oere geregistreerd. Die klok is allewieles te bekieke in de grote ruumte van ’t MHVS vereinigingsgebouw aan de Sjtationssjtraot. Wiejer mit de biejname. ‘Madam sónger bóks’ maak nag altied indrök; euver det Belsj vroumes gaon ouch noe de neudige verhaole róndj, mer v’r mótte door mit ’t nuttige aanvölwerk. D’r waert doorgegaon toet aan ’t ‘Miljoenne-menke.’ riej hóngerde plaatselikke biejname (zoväöl meugelik) aan de richtige persoonsname gekoppeld haet, hèt idderein welkom. Daonao leus d’r ’n verhaol in dialek veur van Baer van Bette Hind, euver die versjillende Zjwamer biejname. Det brink al good de sjtumming d’rin. Daonao kump ’t echte werk. Op ’t sjirm sjteit ’n ganse littenie biejname, wovan aaf en toe persoonsnaam en aafkóms óntbraeke. Det gemis waert in de meiste gevalle door de aanwezige aangevöldj, mit oetlik en de neudige ammezante en pikante verhäölkes en zelfs waorgebeurde veurvalle. Aaf en toe is d’r twiefel en guf ’t get gesjtraevel, mer Thuur Heynen krieg de mikrofoon óm ’n sjrieve veur te laeze van ‘Black van de Krens’ ofwaal ‘Nee van de Krens,’ dae volges ’t duipbreefke René Coorens hèt. In det verhaol, gesjreve in 2004, nump ‘Black’ ós mit op ’n wanjeling door Zjwame, langs de (vreugere) weuninge van luuj wo-van me döks allein de biejnaam kènde. D’r waert heel get gelache en insjtummend geknik. Den kump ’t lèste sjtök vanne optoch van biejname, mit ónger angere ‘Sjiet Sjra’ dae d’r op kommando eine (of meer) kós laote vlege. Emes (Hobbel) kwoom mit ’t volgende verhaol: Sjiet Sjra woor ’ns in Remunj, óm nuuj sjoon. Dae winkeleer zag: 2 |
|
“Ich höb geheurd des doe d’r op kommando ‘ne kèns laote gaon. Es doe det achterein hóngerd keer klaor kries, sjink ich dich die sjoon, veur nieks!” En dao ging Sjiet Sjra loos: “Prrt, prrt, prrt …” Teen, twintjig … fieftig … hóngerd! En nag heurde d’r neet op. “Sjtop, sjtop!” reep de winkeleer. “Nae,” reep Sjiet Sjra truuk. “Ich wil de sjoonsreme en de wiks ouch nag d’rbiej!” Neet bekènd is, of die sjoonszaak dae daag veurtiedig mós sjloete waeges te min frisse lóch. Taege ‘Sjiet Sjra’ kós eigelik nemes meer op. Toch höbbe v’r de lies aafgemaak, toet en mit ‘Zwijntje’ dae eigelik volges sommige ‘Heintje’ geheite zooj höbbe. albums van Wilma en Thijs (ofwaal Thijs van de Gemeinte-óntvenger) mit aaj foto’s van Zjwame nag aeve door te kieke. ’t Woor alweer heel erg de meutje waerd, dees aktiviteit van de MHVS. Mit hersjtikke väöl respek veur Herm, dae berg energie haet gesjtaoke in ’t laevendj haje van ’t Zjwame van vreuger. Intösse is d’r ouch nag ’n lies mit biejname van oppe Boukoul gekómme, van de handj van Wie van Kammezaol. ’n Keteer veur middernach sjprik Herm ’t sjlotwaord, belaof idderein dae zien mailadres haet achtergelaote, de mit de nuuj gegaeves aangevölde biejname-lies te maile, en neudig ós oet óm de Annelies Hermans Kerstwandeling 2016 Zelden zullen er zoveel auto’s en fietsen geparkeerd hebben op Rookhuizen als op deze mooie, zonnige maar ook behoorlijk winderige Tweede Kerstdag tijdens de kerstwandeling van onze beide verenigingen. Maakten de gidsen zich ‘s morgens vanwege een fikse regenbui nog zorgen of er wel wandelaars zouden komen opdagen, even na 14.00 uur staan ruim 70 mensen, voorzien van stevig schoeisel, warme jassen en mutsen, klaar om aan de aangekondigde tocht naar de Rijkelse Bemden te beginnen. Als Gerard Jonkman de aanwezigen welkom heet, is hij tot onze grote verrassing heel goed te verstaan en even later Frans Tegels ook, dankzij de door de MHVS onlangs aangeschafte Vonyx speakerset: een draagbare versterker met een draadloze microfoon. Frans wijst ons meteen op de fraai meanderende Swalm op deze plek. Is de afstand vanaf de grens met Duitsland hemelsbreed zo’n 5 km, door de vele meanders kunnen we in het niet gekanaliseerde deel in 3 |
|
Swalmen tot aan de monding genieten van zeker het dubbele aantal km. We passeren de achterzijde van Hoosterhof, de voormalige proefboerderij waar men werkte aan de veredeling van agrarische gewassen, veerassen en de verbetering van agrarische productiemethodes. over de Aoleberg, en verderop over het zogenaamde Huurvaarderspad. Ook hiervan krijgen we het verhaal te horen: vooral in de 16e en 17e eeuw werden over de Maas vlotten van boomstammen vervoerd vanuit de Ardennen naar Dordrecht. Huurvaarders, van het Roermondse Huurvaardersgilde, begeleidden deze transporten telkens voor een deel van het traject, staand op de vlotten of trekkend vanaf de kant, en keerden te voet weer terug naar hun basis via de kortste weg: het huurvaarderspad. Sinds 2012 is het stuk waar we nu wandelen opgenomen in een door de provincie Limburg gesubsidieerde en bekroonde ‘ommetjesroute’. Daarna gaat het in ganzenpas over het smalle paadje verder langs de Aoleberg (voor de Beeselnaren de Donderberg) met links uitzicht op de Swalm en rechts de steilrand. We staan stil op een plek waar duidelijk enkele pijpen van een dassenburcht zijn te zien. Er ligt ook een behoorlijke berg uitworp van zand, zodat we weten dat de das hier nog steeds actief is. Frans vertelt o.a. over de wijze van onderzoek naar de verspreiding van deze dieren in dit hele gebied in het kader van de aanleg van de Rijksweg 73 met als doel de verbindingen tussen de verschillende burchten in kaart te brengen. Dat gebeurde met gekleurde plastic korreltjes die gemengd met pindakaas en ‘kruutje’ aan de dassen werden gevoerd. Die werden later teruggevonden in de poepputjes die de dassen op hun territorium maken om hun gebied te kenmerken. Dassen zijn erg propere dieren en deponeren hun ontlasting niet gewoon in hun hol maar graven kleine latrines. De resultaten van het onderzoek gebruikte Rijkswaterstaat om te bepalen waar men dassentunnels moest aanleggen. Dit was nodig om genetische uitwisseling tussen de burchten te waarborgen. We hebben meteen een mooi uitzicht op windmolen ‘De Grauwe Beer’, die begin 17e eeuw in Zaandam als houtzaagmolen werd gebouwd. In 1891 is de molen verscheept naar Beesel en opgebouwd op de Kleine Solberg. Tot in de jaren 50 bleef ze in bedrijf als graanmolen. In 1982-1983 werd de molen We volgen het pad dat steeds in de buurt van de Swalm blijft en komen uit bij een brug waar we goed zicht hebben op de enkele jaren geleden verplaatste monding van de Swalm. Na deze verplaatsing komt de Swalm weer op zijn oorspronkelijke plaats in een oude Maasmeander. Inmiddels zijn in dit gebied door het slib dat de Swalm meebrengt verschillende kleine eilandjes ontstaan. Voor vogels een eldorado; vissers en watersporters van de Jachthaven van de Drakevaarders zullen er minder blij mee zijn. We lopen een stukje terug en gaan dan omhoog gerestaureerd en verplaatst naar de oever van de Maas. Ze liep de afgelopen decennia herhaaldelijk onder water na overstromingen van de Maas. Daarom is ze in 2014 een 60 meter landinwaarts op een hogere plek geplaatst. Van die gelegenheid is ook gebruik gemaakt om voorzieningen in de molen te realiseren waardoor men er nu ook op een goede manier gasten kan ontvangen en een betere exploitatie mogelijk is. Daardoor is de exploitatie van de molen minder afhankelijk van subsidie. We wandelen tot net voorbij de molen, waar ‘speciaal voor ons’ de afgelopen week een nieuwe ver- 4 |
|
baggerlocatie. Daar zien we het resultaat van de noeste arbeid van de bever. Verschillende bomen hebben al het loodje gelegd en enkele andere zijn recent aangeknaagd. Frans benoemt de voor- en nadelen van dit bevergedrag. Hierdoor ontstaat natuurlijke verjonging van de oevers en het wateroppervlak krijgt veel meer licht, waardoor meer en gevarieerder leven mogelijk wordt. Het is wel jammer van die mooie bomen natuurlijk. Hij vertelt er nog bij dat de boeren ook niet altijd blij zijn met de beverarbeid die nattere natuur tot gevolg heeft en gronden minder geschikt maakt voor de agrariër. Even voor de bebouwde kom van Rijkel is het tijd voor de traditionele Glühwein en chocomel. Pierre Verstappen en echtgenote hebben gezorgd voor twee dampende ketels met dit spul, dat gretig aftrek vindt. Voor de echte liefhebbers is er genoeg voor een tweede glas. De gehouden collecte levert weer voldoende op om ook volgend jaar voor deze traktatie te kunnen zorgen. Omdat het intussen iets later is dan gepland en ‘de drank in de man is’ lopen we nu zonder onderbreking gezellig keuvelend via het Onze-Lieve-Vrouwvan-Smartenkapelletje, over de Aoleberg en langs de dassenburcht terug naar Rookhuizen. Daarna keert iedereen tevreden huis- of Plevuuswaarts. Weer is het de MHVS-gidsen gelukt om een wandeling te bedenken waarvan iedereen zegt dat er stukken bijzaten ‘wo ze nag nootjs gewaes wore’. harde parkeerplaats is gerealiseerd. Hier hebben we zicht op het project dijkverhoging nabij Ouddorp. Als dit definitief doorgaat zal men vanuit Ouddorp nog maar weinig Maas kunnen zien. Na de molen volgen we niet het gebaande brede pad bovenlangs, maar gaan struinen door de uiterwaard vlak langs de Maas rond de Rijkelse Bemden. Dat mag tegenwoordig. Wel even opletten dat de aanwezige Galloways niet gestoord worden. In de buurt van de boerderij van de familie Reynders houden de gidsen de groep even staande, zodat ook de laatste wandelaars getuige kunnen zijn van het opvliegen van een grote groep ganzen als we nog wat dichterbij komen. Een prachtig gezicht. Nog even verder naar een bocht in deze voormalige Riky Simons-Julicher en Frans Tegels Jaarverslag over het jaar 2016 van de Werkgroep Archeologie van Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal De Archeologische werkgroep heeft ook in het jaar 2016 een groot aantal activiteiten ontplooid. Op terreinen van instructie, voorlichting en kennis verzamelen waren er veel zaken die onze aandacht vroegen. We zijn erg verheugd dat onze werkgroep een groot aantal enthousiaste leden heeft, hierdoor kunnen we met meer mensen aandacht besteden aan de archeologische zaken binnen ons werkgebied. In 2016 kwam de werkgroep Archeologie vier maal in vergadering bij elkaar. Onderzoek productie en gebruik van Romeinse bouwkeramiek in Swalmen en omgeving In de periode 2013-2015 heeft een groep beroepsen amateurarcheologen samengewerkt om het inzicht en de kennis te vergroten van de productie en het gebruik van Romeins grofkeramiek in het gebied tussen Roermond en Venlo. Centraal in het onderzoek stond het ovencomplex van SwalmenMiddelhoven dat in 1938 werd opgegraven door F.C. Bursch, conservator bij het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) te Leiden. Daarnaast zijn nog enkele andere ovencomplexen uit de regio bekend. 5 |