door Wim van Diepen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ruim honderd jaar was op dit adres een café gevestigd. De start van deze horecaonderneming zal bij de meeste Belfeldenaren niet bekend zijn. Daarvoor moeten we terug naar de negentiende eeuw.
In 1855 komt Frans Ploem, geboren op 11 maart 1823 in Neer, naar Belfeld om daar te trouwen met Anna Maria Stroeken ( 1833-1869). Helaas werd Anna Maria dus maar 36 jaar oud. Het huwelijk heeft slechts 14 jaar geduurd en in die tijd kreeg het echtpaar 7 kinderen die allemaal in Belfeld werden geboren. Ook met die kinderen ging het vaak niet goed. Dat blijkt wel uit de volgende gegevens:

1.Hubertina Ploem: 1856-1872, zij werd maar 15 jaar
2.Antonius Johannes Ploem: 1858-1882, hij werd 23 jaar
3.Anna Maria Elisabeth Ploem: 1860-1860, zij werd 5 maanden oud
4. Johannes Arnoldus Ploem: 1861-1883, hij werd 22 jaar. Met Johannes liep het slecht af. Hij kwam namelijk in 1883 om het leven bij een ongeluk met een trein.

Venloosch Weekblad 1 en 9 september 1883

 

 

 

 

 

5.Gerardus Ploem: 1863-1888, hij werd 24 jaar oud. Hij trouwde op 4 maart 1868 in Belfeld met Petronella Konings. Zij kregen twee kinderen, Anna Maria in 1886 en Gerardus in 1888. Vader Gerardus stierf nog vóór de geboorte van zijn tweede kind. Vervolgens trouwde zijn weduwe Petronella op 7 augustus 1905 opnieuw, nu in Tegelen met de sigarenfabrikant Louis Wellens (1866-1933). Met hem kreeg zij nog één kind: Anna Antoinetta, geboren op 6 november 1906 in Tegelen. Zij is in 1936 getrouwd met Eugéne Rutten, ambtelijk secretaris te Reuver.
6.Arnoldus Hubertus Ploem: 1866-1936, hij werd dus 70 jaar. Hij trouwde op 1 februari 1892 in Neer met Anna Maria van Lier. Zij kregen twee kinderen: Joseph (1893, hij werd 4 maanden oud). Het tweede kind heette ook weer Joseph (1894) en dit kind werd maar drie maanden oud. Bovendien overleed moeder Anna Maria van Lier zeer kort na de geboorte van haar tweede kind, op 6 november 1894. Daarna is Arnoldus Ploem opnieuw getrouwd, op 9 september 1896 in Venlo met Maria Engels (1860-1936). Dit huwelijk bleef kinderloos.
7.Anna Maria Elisabeth Ploem: 1868-1936. Zij werd 59 jaar. Zij huwde op 12 november 1891 in Belfeld met T.H.Saes (1859-1903).Bij hun huwelijk was de bruidegom kantoorbediende en Anna was toen winkelbediende. Dit echtpaar kreeg drie kinderen, in 1892, 1898 en 1900. Het laatste kind overleed kort na de geboorte.

Het gezin van Frans Ploem werd dus vaak getroffen door vroegtijdige overlijdens. Het is wel duidelijk dat deze familie het niet gemakkelijk heeft gehad.

Frans Ploem is, nadat zijn eerste vrouw Anna Maria Stroeken op 15 oktober 1869 was overleden, vijf jaar later opnieuw getrouwd. Dat was op 21 oktober 1974 met Helena Puts, geboren op 20-09-1834 in Posterholt en overleden in Belfeld op 13 -02-1923 (86 jaar). Helena was overigens de weduwe van Sebastiaan Bongaarts (1835-1873) uit Swalmen). Met hem was zij in 1867 gehuwd in Swalmen.

Kort na zijn komst en huwelijk in Belfeld koopt Ploem in 1859 grond aan de Rijksweg Zuid met de perceelnummers D1427 en D 1428 van de familie Kessels. Hij leent daarvoor geld (450 gulden) van de familie Van Boom uit Venlo. Later leent hij nog twee keer geld van de familie Ronck (bierbrouwers) uit Steyl, in 1858 was het 400 gulden en in 1894 nog eens 675 gulden. De laatste lening die is terug te vinden was in 1894 bij Van Boom in Roermond, een bedrag van 1400 gulden.

Zoals uit bovenstaande leningen blijkt, was Frans Ploem een zeer ondernemend man. Hij durfde te investeren en verdiende op allerlei manieren de kost. Hij was agrariër, timmerman, winkelier en herbergier. Hij bouwde in eerste instantie een houten huis op zijn perceel. Later voerde hij diverse uitbreidingen en verbouwingen door. Frans Ploem was jarenlang lid van de Belfeldse gemeenteraad (1879-1897). Bovendien was hij ook twee keer wethouder (van 1871-1875 en van 1890-1896). Verder maakte hij zich verdienstelijk als schatter voor de belastingdienst van het Rijk.

Venloosch weekblad 24 maart 1866

De eerste meldingen over de herberg van Ploem vinden we in de kranten van 1866. Meestal betreft het dan verkopen door notarissen van grond, huizen, vee of inboedels. Zie bijvoorbeeld de zeer uitgebreide advertentie in het Venloosch Weekblad van 24 maart 1866. De Venlose notaris de Lom de Berg verkoopt dan allerlei spullen voor de erfgenamen van Theodoor Smeets. In die tijd zaten diverse Belfeldse herbergiers ook in de gemeenteraad en zodoende zal het geen verbazing wekken dat de gemeente ook de herberg van Ploem geregeld koos voor het verpachten van grond of bijvoorbeeld het jachtrecht. Zo’n verkoop zorgde natuurlijk voor flink wat publiek en dus ook de nodige omzet in de herberg.

Venloosch weekblad 8 augustus 1874

Na het overlijden van Frans Ploem, op 8 april 1897 in Belfeld, zette zijn weduwe Helena Puts het bedrijf in eerste instantie nog voort aan de Rijksweg in Belfeld. Maar korte tijd later werd de zaak verkocht aan Jan Verdonck.

Helena Puts vertrok toen naar een pand aan de Schoolstraat, tegenover nummer 20. In dit, inmiddels afgebroken pand, woonde later ook de bekende Belfeldenaar Baer Simons (“De Buts”). Helena had daar een winkel en ook nog enige tijd, tot 1904, een herberg. Verder had zij enkele kostgangers in huis, in 1904 waren dat Hendrik Houwer, Jacobus Bovenlander en Henricus Eras, aller drie “rijksambtenaar”. De herbergvergunning van Johanna werd overigens pas in 1916 ingetrokken, zij was toen 82 jaar. 

Venlosche Courant 11 september 1897

Zij heeft dus tot op hoge leeftijd gewerkt, om de kost te verdienen. Toen haar bezittingen op 3 maart 1923 door de erfgenamen te koop werden aangeboden bleek duidelijk dat zij bemiddeld was. Ze bezat twee huizen en ook nog de nodige andere waardevolle zaken.

Venlosche Courant 3 maart 1923

Jan Verdonck kocht dus op 30 september 1897 de herberg aan de Rijksweg Zuid van de familie Ploem, voor 1400 gulden. Op dat moment was Verdonck “arbeider”. Hij leende toen 700 gulden bij Paulissen in Venlo om een en ander te kunnen betalen. Deze Jan Verdonck, geboren in Tegelen op 15-12-1871, was op 22-06-1896 in Tegelen getrouwd met de uit Horst afkomstige Maria Sophia van der Sterren. Op enig moment was hij samen met zijn schoonbroer Chris van der Sterren, een “metselaar”, de eigenaar van het pand, ieder voor de helft. Hoe dat precies zat, heb ik niet kunnen achterhalen. Maar een paar jaar later had het echtpaar Verdonck-Van Sterren in elk geval de volledige eigendom. Intussen werd er geregeld verbouwd en uitgebreid.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Cafe Zaal Vriendenkring Verdonck omstreeks 1925

Na het overlijden van Jan Verdonck op 29-05-1931, werd de zaak voortgezet door zijn echtgenote Maria van der Sterren. Zij was toen samen met haar vijf zonen de eigenares.

Moeder Verdonck-Van der Sterren aan het werk op het land achter haar huis.

In 1932 werd het oude pand afgebroken en geheel vernieuwd; er stond nu een nieuwe woning met een flinke zaal. Deze zaal werd gebruikt voor allerlei grotere activiteiten in het dorp. Geregeld was er gelegenheid om te dansen, uiteraard met muziek van een ingehuurd orkest. Bij mooi weer kon dat soms ook in de boomgaard aan de zuidzijde van de zaal! Deze boomgaard is nog steeds aanwezig, maar helaas helemaal verwaarloosd. Er was ook “concurrentie”, van de andere zaal in het dorp: Giel Stevens, oftewel “Het Witte Paard” aan de Markt. Uit het feit dat beide zaalhouders soms gezamenlijk adverteerden kan men afleiden dat ze in elk geval redelijk met elkaar overweg konden. Opmerkelijk is, dat de dansliefhebbers bij de voorjaarskermis van 1921 een conflict kregen met beide zaalhouders over de betaling van het dansen. Ze vroegen 5 cent per dans, maar uiteindelijk ging Stevens door de knieën en verlaagde de prijs naar 3 cent per dans. Verdonck hield de poot stijf en werd geboycot, die avond verdiende hij dus niets aan het dansen! Let trouwens eens op het bericht in de krant, gaat het nu over een dansstaking of bedoelde men dan….staking?

Nieuwe Venlosche Courant 4 juni 1921

In eerste instantie noemde men de herberg met zaal overigens “d’n Bles”, dat was de bijnaam van Jan Verdonck. Die had hij te danken aan de opvallende witte plek in zijn haardos. Vrij snel na de start werd een officiële naam gekozen: “zaal Vriendenkring”. Aanvankelijk werd er tevens logies aangeboden. In 1914 waren er bijvoorbeeld drie kostgangers, Albertus Staal, rijksambtenaar, Rudolph Heertspring, rijksambtenaar en Peter Thönissen, fabrieksarbeider. Geregeld vinden we in de kranten uit die tijd advertenties waarin door diverse notarissen verkopen en verpachtingen werden aangekondigd. De zaak bood onderdak aan verschillende Belfeldse verenigingen zoals de harmonie, de gymnastiekvereniging en de toneelclub. De kinderen van Verdonck waren allemaal lid van één of meer van die verenigingen. Vergaderingen en uitvoeringen van deze clubs vonden altijd plaats in zaal Vriendenkring.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Repetitie voor een toneelvoorstelling in zaal Vriendenkring

Johan Verdonck en Maria van der Sterren kregen overigens zeven kinderen:

1. Peter Hendricus Verdonck *Belfeld 18-04-1897 en + Belfeld 28-12-1911 (14 jaar). Hij kwam samen met Petrus Lankes (16 jaar) en Frans Kessels (14 jaar) om het leven bij een ongeluk in een kleigroeve op Maalbeek.
2. Johannes Antonius Verdonck *Belfeld 26-09-1899 en + Aldeneik (B)18-03-1976 (76 jaar). Hij werd smid bij Winckens in België. Toen deze baas vroegtijdig kwam te overlijden is hij getrouwd met de weduwe van zijn vroegere baas. Dat was Maria Corstjens.
3. Barbara Margaretha Verdonck.* Belfeld 05-12-1901 en + Belfeld 26-04-1905 (3 jaar).
4. Peter Christiaan Verdonck.* Belfeld 11-05-1903 en + Sittard25-06-1983 (80 jaar). Ook hij werd smid. Hij was getrouwd met Elisabeth Linssen uit Kessenich.
5. Mathijs Johannes Verdonck.* Belfeld 10-02-1906 en + Belfeld 17-05-1978 (72 jaar). Hij was getrouwd met May Verstegen uit Echt. Zijn beroep was schilder en naar eigen zeggen had hij gestudeerd aan de kunstacademie in Antwerpen. In elk geval heeft hij diverse wandschilderingen gemaakt in de vroegere Sint Urbanuskerk bij de Maas. Daar was hij best trots op en hij vond het heel erg dat alles op het einde van de oorlog helemaal vernield werd. De bekendste fresco’s in die kerk zijn overigens gemaakt door schilder Baard en ook die zijn helaas allemaal verloren gegaan. Rond 1957 werkte Thies in de net gebouwde gresbuizenfabriek van Janssen-Dings. Die fabriek stond vlakbij het spoor en heeft maar korte tijd bestaan. Omstreeks 2000 werd ze volledig afgebroken. Als jongens van de Belfeldse studentenclub konden wij daar in de vakantie aan de slag en dan lukte het soms om Thies in de pauze te laten vertellen over zijn werk als kunstschilder en zijn jaren in Antwerpen. Of alles wat hij vertelde waar was, weet ik niet, maar wij vonden zijn verhalen in elk geval altijd zeer boeiend. Thies was een bekend muzikant bij de harmonie, lid van de plaatselijke voetbalclub, van de toneelvereniging en ook was hij een groot motorliefhebber. Met die motor heeft hij zelfs enige tijd aan wedstrijden meegedaan. Thies was een artistiek en bourgondisch dorpsfiguur. Tot zijn groot genoegen lukte het hem in 1935 om koning van schutterij Sint Urbanus te worden. Kortom iedereen in het dorp wist wie Thies Verdonck was.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

In 1938 nam hij, samen met zijn vrouw May, cafe-zaal “Vriendenkring” over, in eerste instantie hielp ook zijn moeder nog mee in de zaak. In het laatste oorlogsjaar werden de gebouwen 21 keer getroffen door granaten. In 1950 werd het horecabedrijf, ook vanwege die oorlogsschade, nog eens helemaal opgeknapt. Helaas lukte het niet meer om alles nog rendabel te krijgen. In 1953 kwam het bedrijf in handen van de Amstel brouwerij. Er volgde opnieuw een flinke modernisering en de zaak kreeg nu de naam “t Bergske’. Vervolgens werd Sjeng Schell de eerste exploitant van de zaal en het café aan de Rijksweg Zuid. De rest van de geschiedenis is te lezen in het prachtige boek van Jan Peeters “Kasteleinskinger Vertelle”. Helaas is ook deze horecagelegenheid inmiddels gesloten rond 1990. Momenteel zit er een fotozaak in.
6.Christiaan Verdonck *Belfeld 23-05-1907 en *Blerick 16-01-1983 (75 jaar). Hij trouwde op 26 april 1935 met Anna C.E. Simons, een dochter van de bekende winkelierster en café-houdster Mien Simons-Colbers, die als weduwe haar zaak had gevestigd in het “Hoge Huis”, waar later de Hego supermarkt kwam en tegenwoordig bloemist Karel Smits is gevestigd. (Zie daarover mijn artikel in “Biejeingezeumerd” 2022- nr.3).
7.Herman Johannes Verdonck *Belfeld 24-6-1910 en + Tegelen 07-08-1960 (50 jaar). Herman was een prima muzikant bij de Belfeldse harmonie. Hij was in 1924 een van de oprichters van voetbalclub “Belfeldia”. Op dat moment was hij dus pas veertien jaar oud. Toen hij trouwde met Gerda Stevens ,de oudste dochter van de Belfeldse meubelfabrikant Handrie Stevens, was hij stoffeerder van beroep. Hij ging een paar jaar na zijn huwelijk in Reuver wonen.

Een van de jongens van Verdonck had zich, als lid van de gymnastiekclub, samen met Lei Felten ook bekwaamd in het boksen. Op een gegeven moment zou er in het Duitse Bracht een grote bokswedstrijd gaan plaatsvinden tussen Verdonck en een Duitser. Bij de “voorbesprekingen” op de kleiberg van Janssen-Dings hadden de Duitsers al voorspeld: “Dae Verdonck, dae kriegse” Dat prachtige verhaal van Sjeng van Corneel van Pau ( Tegelse Courant 1988) kan hier nog eens gelezen worden.

Bronnen: Gemeentearchief Venlo. Delpher. Tegelsche Courant. Wim Hoezen .Arno Wilmsen.
Voor opmerkingen en aanvullingen: wimvandiepen@home.nl of 077-4751987.