door Wim van Diepen
Aan de Bolenbergweg lag café Hendriks (‘de Kriëmer’).
Johannes Hendriks werd geboren in Belfeld op 09-01-1867. Hij was een zoon van Hubertus Hendriks en Joanna Dreessen. Zijn ouders waren landbouwers. Op 15-05-1893 trouwde Johannes met Anna Catharina van Roij. Op dat moment was hij tuinder en zijn vrouw dienstmeid.
Anna was geboren op 30-11-1862 in Haelen. Ze was een dochter van Andreas van Roy en Aldegonda Coolen. De familie van Roij kwam in 1883 als pachter vanuit Heythuysen in de hoeve bij de molen van Maalbeek te wonen (overigens was die molen zelf toen al afgebroken). Enkele jaren later trok van Roij met zijn gezin, opnieuw als pachter, naar de hoeve “de Knaap”, gelegen op de Bolenberg, schuin tegenover het huis van de familie Hendriks. Deze hoeve was destijds in het bezit van de Sint Jozefstichting, die werd geleid door de zeer rijke familie Moubis uit Steyl. Helaas is ook deze boerderij inmiddels afgebroken.
Kennelijk konden de families Hendriks en van Roij het goed met elkaar vinden, want twee kinderen Hendriks trouwden uiteindelijk met twee kinderen uit de familie van Roij.
In 1897 kocht Johannes Hendriks een perceel grond aan de Bolenberg. Daar liet hij vervolgens een huis bouwen en toen het klaar was ging hij er ook meteen zelf wonen. Johannes Hendriks verdiende aanvankelijk, net als zijn ouders, de kost als agrariër. Hij had echter veel last van reuma. Daardoor was hij behoorlijk gehandicapt voor het boerenwerk. Hij probeerde daarom ook op andere manieren een inkomen te verwerven en startte met een café.
Ook ging hij met paard en kar langs de deur om kruidenierswaren en gebruiksartikelen te verkopen. Dat bezorgde hem dus zijn bijnaam: ‘de Kriëmer’ (venter, marskramer). In 1905 stond bij zijn Verlof A vermeld, dat hij drank mocht schenken in drie ruimtes: de voorkamer links, de voorkamer rechts en het ‘achterlokaal’.
Uiteraard vonden in zijn café geregeld verkopen plaats die door een notaris werden geleid en tevoren in de krant bekend waren gemaakt.
Zo lezen we in de Nieuwe Venlosche Courant van 23-06-1923:
“Rogge te Belfeld. Notaris Joosten te Venlo. Zal op dinsdag 3 juli des nam om 4 uur in het cafë v.d. heer J.Hendriks a.d.Bolenberg te Belfeld ten verzoeke v.d. Heer CHR.v.Roy te Haelen publiek verkopen: te velde staande rogge onder Belfeld als: 4 kavels achter het huis, 3 kavels a.d. Bolenberg. 6 kavels aan Hoverveld, 3 kavels in het Hoppert, 3 kavels in Mommerskamp, 4 kavels i.d. Nieuwerf, 2 kavels a.d. Groenstraat, 2 kavels i.h. Ekschip”.
Lange tijd was het café van de familie Hendriks de thuisbasis van de plaatselijke schutterij. De schietboom bevond zich achter het café , het schootsveld was het Patersbos met de aanliggende akkers en weilanden.
In de Nieuwe Venlosche Courant van 05-08-1925 lezen we:
“Ernstig ongeluk. Verleden Zondag toen een afdeling der schutterij zich oefende in het schieten bij J. Hendriks op den Bolenberg liepen de gebroeders Antoon en Andries Smeets door het plotseling ontploffen eener doos buskruit, die vuur vatte van een pijp, zodanig ernstige brandwonden op in ’t gelaat, dat geneeskundige hulp moest worden ingeroepen.”
Bij het jaarlijkse vogelschieten werd altijd tevoren gebeden om, zoals een oud voorzitter het uitdrukte ‘ongelukken voor te komen’. Kennelijk was dat bidden niet gebruikelijk bij gewone schietwedstrijden, of het is op die bewuste dag in 1925 overgeslagen……
Bij het café was ook een halfopen beugelbaan. Daar werden geregeld wedstrijden georganiseerd voor prijzen, meestal in natura, bijvoorbeeld een ham. De “kriëmer” verkocht in die tijd ook zelf beugelballen.
In 1932 kwam de leiding van het bedrijf in handen van een zoon van het echtpaar Hendriks – van Roij. Dat was Theodorus Hubertus Hendriks (tuinder) die in 1930 in Beesel getrouwd was met Elisabeth Helwegen. Het pand werd meteen grootscheeps verbouwd en gemoderniseerd. Bij het woonhuis bleef natuurlijk een café met beugelbaan. In 1933 ontstond vervolgens beugelclub D.O.S. (Door Oefening Sterk). Kastelein Thei Hendriks en zijn broer Chris behoorden tot de oprichters. Deze club heeft meer dan 50 jaar op deze baan gespeeld en daar vrijwel wekelijks wedstrijden gehouden. Natuurlijk was het ook nog steeds mogelijk om hier te beugelen zonder dat men lid was van de beugelclub.
Hieronder een foto uit 1960 van kapelaan Haenen met een aantal leden van studentenclub “Amicitia” op de baan aan de Bolenberg. We zien van links naar rechts: boven Frans Janssen, kapelaan Haenen en Jan Niessen. Beneden: Wim van Diepen, Zeno Berger, Wiel Hodzelmans en Leo Stevens.
In 1955 stierf Johannes Hendriks en nu werd zijn zoon Theodorus ook de eigenaar. De schutterij gebruikte nog altijd de schietboom achter het huis. Bij het vogelschieten van 1959 gebeurde er iets sensationeels. Burgemeester van Rijckevorsel, een groot liefhebber van het schuttersgebeuren, liet het niet bij het obligate openingsschot maar deed gewoon mee aan de wedstrijd, en… het lukte hem om de vogel af te schieten. Op alle belangrijke wedstrijden van dat jaar, inclusief het grote OLS, trad Sint Urbanus Belfeld aan met de eigen dorpsburgemeester als schutterskoning. Dat was echt een unicum.
Zo lezen we in het Dagblad voor Noord-Limburg van 28-04-1960:
“Zondag zal in Belfeld weer het vogelschieten worden gehouden op de Bolenberg. Dit keer is het echter een bijzondere gebeurtenis. Eerstens zal burgemeester van Rijckevorsel zijn koningstitel te verdedigen krijgen tegen de andere schuttenbroeders en vervolgens komt de officier van justitie van de Roermondse rechtbank, mr. Houben, ook een kans wagen om dit jaar koning te worden van de Belfeldse St.Urbanusschutters.Tegen 3 uur zal de rondgang door Belfeld beginnen en de eerste schoten worden dan om ongeveer half vier gelost”.
De “schietinrichting” was trouwens in 1938 geheel vernieuwd en aangepast aan de bepalingen van de inmiddels ingevoerde hinderwet.
In 1962, werd het bedrijf overgenomen door Jo Peeters, die getrouwd was met Mie, een dochter van Theodorus Hendriks. Meteen werd nogmaals alles verbouwd en gemoderniseerd. Jo was een harder werker. Hij voerde, samen met vrienden en bekenden een groot deel van de bouwwerkzaamheden zelf uit. Volgens hem was het bedrijf ook toe aan een nieuwe naam. Omdat hij rond zijn huis allerlei dieren hield, werd dat “Café de Boer”.
Schutterij Sint Urbanus bleef de schietboom achter het huis nog steeds gebruiken en met name bij het jaarlijkse vogelschieten, in mei, leidde dat tot grote drukte. In 1974 verhuisde de schutterij overigens naar een eigen schietterrein met bijbehorend clublokaal iets verderop aan de Bolenberg. Ook andere verenigingen gebruikten het café inmiddels als thuisbasis. Dat was de buurtvereniging “de Bolenberg” uit de grote nieuwbouwwijk die intussen tegenover de herberg was aangelegd, de duivenclub “Pijlsnel”, de visvereniging “de Stuwkanters” en spaarkas “’t Gleufke”. In die tijd was ook het cafévoetbal enorm populair. Op een gegeven moment waren er zelfs drie teams die hier hun thuisbasis hadden: “FC de Boer”, “de Zeiverlep” en “De Leeuwpotters”. Iets verderop aan de Bolenbergweg lag ook het eigen voetbalterrein.
In 1976 werd in café “De Boer” een blaaskapel opgericht. Het initiatief kwam vooral van de tuinders die vanuit Venlo naar Belfeld kwamen om daar met een eigen tuindersbedrijf te beginnen. Gekozen werd voor een echte Belfeldse naam: “De Hölter Brök”. Deze kapel speelde natuurlijk zeer geregeld in hun stamcafé, vooral de “boerenbruiloft” kon rekenen op uitgebreide muzikale ondersteuning. Ook begeleidde dit orkest menigmaal schutterij Sint Urbanus bij allerlei activiteiten. Met name bij het Oud Limburgs Schuttersfeest werd Belfeld dan op een schitterende manier vertegenwoordigd door een zeer grote groep, in fraaie uniformen, en met vrolijke muziek.
In 1981 nam de tweede dochter van Jo en Mie, Mariet Peeters, de goedlopende herberg met bijbehorende zaal over van haar ouders. Zij was samen met haar man Bert Wilbers de laatste kastelein van dit café, dat dus jarenlang bekend stond als “de Kriëmer” en ook wel als “De Boer”. In 1990 hebben Mariet en Bert het café voorgoed gesloten. Dat betekende ook dat Beugelclub D.O.S uit moest zien naar een nieuwe baan en die werd voor een groot gedeelte door de beugelaars zelf aangelegd in het café van Friedje van Dijk aan de Schoolstraat. Mariet en Bert hebben het bijna honderd jaar oude café inmiddels helemaal verbouwd tot een prachtig woonhuis met het adres Bolenberg 12.
Overigens heeft Jan Peeters in zijn fraaie boek ”Kasteleinskinger vertelle” mooie verhalen geschreven over de laatste twee kasteleinsechtparen die het café hebben uitgebaat.
Bronnen: Gemeentearchief Venlo, Delpher, Arno Wilmsen, Mariet Wilbers-Peeters.
Reageren?: Wim van Diepen tel. 077-4751987 of wimvandiepen@home.nl
